Unia Europejska – razem ze Stanami Zjednoczonymi, Kanadą i Wielką Brytanią – 22 marca nałożyła „sankcje” na pięciu chińskich aparatczyków, odpowiedzialnych za systematyczne prześladowanie Ujgurów w Turkiestanie Wschodnim. To pierwsze wspólne kary od Tiananmen i krwawej rozprawy z prodemokratycznymi protestami w 1989 roku.
Wszyscy ukarani zakazem wjazdu i zamrożeniem aktywów kierują strukturami służby bezpieczeństwa Ujgurskim Regionie Autonomicznym Xinjiang, w którym od 2017 roku internowana i poddano „reedukacji politycznej” – arbitralnie, bez wyroku sądu i jakiejkolwiek możliwości odwołania – niemal dwa miliony Ujgurów. Jak wynika ze świadectw ofiar, osadzeni są systematycznie torturowani, bici, głodzeni, gwałceni i zmuszani do niewolniczej pracy. W styczniu 2021 roku ustępujący Sekretarz Stanu Mike Pompeo oskarżył Chiny o ludobójstwo, a jego następca zgodził się z tą oceną. Później powtórzyły ją także parlamenty Kanady i Holandii.
Kampanię przeciwko Ujgurom nadzoruje Chen Quanguo, sekretarz partii przeniesiony do Urumczi z Tybetańskiego Regionu Autonomicznego, w którym urzędował od 2011 roku, systematycznie zaostrzając politykę represji i inwigilacji. Chen – jako pierwszy członek dwudziestopięcioosobowego Biura Politycznego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Chin – został objęty amerykańskimi sankcjami w lipcu 2020 roku. Unia Europejska tego nie zrobiła, skupiając się na aparatczykach niższego szczebla, choć podlegają oni bezpośrednio lokalnemu sekretarzowi, a ten realizuje politykę przewodniczącego Xi Jinpinga.
Pekin, który wbrew oczywistym dowodom powtarza, że Ujgurzy przechodzą „dobrowolne szkolenia zawodowe”, zareagował ostrym protestem i nałożył własne sankcje na dziesięć osób za „godzenie w suwerenność i interesy Chin oraz rozpowszechnianie kłamstw i dezinformacji”. Są wśród nich urzędnicy UE, parlamentarzyści z Belgii i Holandii oraz – ku oburzeniu europejskich uczelni i instytutów badawczych – akademicy, którzy jako pierwsi informowali o nowej fali zinstytucjonalizowanych prześladowań.
Choć Turcja (Ujgurzy są ludem pochodzenia tureckiego) i kraje muzułmańskie milczą, mimo że prześladowania mają oczywisty wymiar religijny, zbrodnie Pekinu wywołały protesty europejskich muzułmanów, w tym popularnych artystów i sportowców. Na informacje o pracy niewolniczej przy produkcji bawełny zareagowały koncerny, między innymi Nike and H&M, które natychmiast stały się przedmiotem ataku władz w Pekinie i „spontanicznych” protestów organizowanych przez partyjną młodzieżówkę, Ligę Młodzieży Komunistycznej.
Organizacje praw człowieka apelują do Unii o nieratyfikowanie wynegocjowanego w grudniu kompleksowego porozumienia inwestycyjnego i powrót do mechanizmów, ściśle łączących współpracę gospodarczą z wymogiem przestrzegania międzynarodowych standardów.
