Tybetański Pacjent: Jezioro Kuku-nor

Gdzie są dziś nomadzi

O ogorzałych twarzach?

Jak woda znikająca w niebie

Odeszli w dal i wyparowali

Oser: Jontenowi zabitemu kulami

Jontenie, pasterzu z Draggo

pierwszego dnia roku smoka z innymi bez imion zabity chińskimi kulami

które przeszyły zawieszony na piersi gał

czy ten biały konik zaniósł cię już na szczyt ośnieżonej góry?

Mniszki z więzienia Drapczi: Choć w Indiach, myślami jest w Tybecie

Czerwony pałac na górskim szczycie

Jest siedzibą Wszechwiedzącego

Choć Wszechwiedzący przebywa w Indiach

Myślami jest zawsze w Tybecie

NN: Kiedy wzburzy się ocean, ropuchy nie znajdą schronienia

Hanowie, którzy żyją w Tybecie, widzą na własne oczy cierpienia Tybetańczyków, niemniej żadnemu jeszcze nie zdarzyło się powiedzieć: „trzeba zwrócić tym ludziom wolność”.

Lhundrub Drakpa: Czarna czapka

Niszczą na wszelkie sposoby

Język cenniejszy od złota

Kneblują sześć milionów

Przez długie miesiące i lata

Tamdin Thar: Testament

Życzę wszystkim pokoju. Życzę wszystkim powrotu do Tybetu Gjalły Rinpoczego.

Z nadzieją, że Tybet będzie naprawdę wolnym krajem, składam tę ofiarę ze światła.

Dalajlama: W sprawie Traktatu o zakazie broni jądrowej

Jako orędownik całkowitej likwidacji broni jądrowej cieszę się, że traktat o jej zakazie został ratyfikowany przez pięćdziesiąt państw i zacznie obowiązywać od stycznia przyszłego roku. To wydarzenie historyczne, dobrze wróżące przyszłości rodzaju ludzkiego. Oraz krok w kierunku tworzenia bardziej oświeconych i cywilizowanych metod rozwiązywania konfliktów.

Oser: Lhaskie pranie mózgów zatrutych buddyzmem w Indiach

„Nasz kierownik kazał mi odmeldować, co »dał mi udział w grupie edukacyjnej«. Zostałam pobita, zbluzgana i przeczołgana przez żołnierską musztrę. Kazano mi śpiewać czerwone pieśni, rąbać drewno, wskoczyć do wody i skandować: »w jedności szczęście, w podziałach zguba«. Niemniej naprawdę się czegoś nauczyłam i odebrałam wielką lekcję moralności!”.

Dalajlama: Gratulacje dla Światowego Programu Żywnościowego

Przyznanie Pokojowej Nagrody Nobla tej instytucji przypomina też wszystkim o spoczywającej na nas odpowiedzialności za zasypywanie przepaści między bogatymi i biednymi.

Oser: O duperelach, krytyce i naturze władzy

Społeczeństwo demokratyczne może oczywiście wydać wielkiego przywódcę, jednak miano to nadaje się po opuszczeniu urzędu, a nie w chwili zajęcia fotela. Wybór nie jest dowodem wielkości, tylko początkiem procesu oceny. Historia i otaczający nas świat pełne są ludzi, którzy roztrwonili kapitał zaufania elektoratu. Wyciągając wnioski z ich złego przykładu nowo wybrani liderzy winni widzieć w krytyce cenne lekarstwo, które pomoże im uniknąć wpisania się na listę fiask, zawodów i rozczarowań.

Cering Bhum: Zbłądziwszy daleko od siebie

kiedy bliskie

jest znane na pamięć

przestaję być sobą

Oser: O co chodzi? Zablokowane profile na Facebooku

Kilka dni temu obejrzałam na Netflixie „Dylemat społeczny” – dokument pokazujący ekspansję Facebooka i innych mediów społecznościowych, które, niczym połykający nas olbrzym, zdają się nie podlegać żadnej kontroli. Co stanie z naszym światem, gdy ten gigant poda rękę totalitaryzmowi? Nikt tego nie wie – ale z pewnością nie będzie to nic przyjemnego.

Dziangbu: Pięć elementów

Pięć elementów tłumaczy,

jak nigdy nie ma zawsze.

Oser: Co tak ciemno w Bathangu?

W Tybecie obowiązuje prosta zasada: gdzie są góry, tam jest kopalnia, a gdzie rzeka – elektrownia woda. W Bathangu mają i góry, i wodę. Dojechaliśmy już po zmroku, ale w całym mieście było ciemno; dzięki generatorom świeciło się tylko w kilku sklepach i hotelach. Środek lata i sezonu – czemu, u diabła, nie mieli prądu?

Nima Cering: Zbłądziwszy daleko od siebie

Stałem sam

pośrodku Kokoszili

obserwując w milczeniu

stado cziru.

Ngałang Norpel, Tenzin Khedrup: Testament

Nie mogliśmy zrobić nic ważnego dla religii i kultury ani dla sytuacji materialnej Tybetańczyków. Z tych powodów uradziliśmy oddać życie za sprawę Tybetu.

Oser: Kłamanie wymaga odwagi

„Rozdawanie portretów przywódców to specyfika tybetańska. Ma długą tradycję. W buddyzmie tybetańskim wielu bodhisattwów to w istocie realni ludzie: Siddhartha Gautama, Congkhapa, Songcen Gampo, księżniczka Wencheng. Wszyscy oni byli obiektami kultu, więc we wręczaniu portretów przywódców partii komunistycznej nie ma nic dziwnego, dla mnichów i mniszek to rzecz absolutnie naturalna i jak najmilej widziana”.

Tendor: Zakaz aplikacji WeChat – trudny krok do otwartych Chin

WeChat nie jest mostem, tylko zamkniętym systemem, który więzi 1,2 miliarda użytkowników w świecie równoległym, pozwalając na interakcje, o ile przestrzega się zakazów. Technologia tyranii łączy algorytmy inwigilacji, represji i odwracania uwagi w celu odpolityczniania jednostek i demobilizowania zbiorowości. I nie tyle zbliża diasporę do rodaków w kraju, co przykuwa ją do centrum dowodzenia w Pekinie. Super platforma stanowi jądro ponadnarodowego aparatu opresji, który służy uciszaniu dysydentów, zastraszaniu aktywistów i monitorowaniu protestów za granicą.

Palmo: W domach innych nacji

Każdy widzi, że telefony i WeChat w kilka lat przeobraziły i wciąż zmieniają życie w Tybecie. Z dnia na dzień pojawiają się też nowe problemy – choćby mieszane małżeństwa zawierane przez Tybetanki. Wiele kobiet nabiera się na gładkie słowa i miraż bogactwa.

Bongtak Rilu: Jeśli spytasz

jeśli spytasz o moją kołyskę

wskażę szeroką łąkę

rzeki, góry i lasy mogą dziś zdychać

niemniej modliłem się do nich ciałem, mową i umysłem

Sonam Palden: Ojczysta mowa

W dodatku muszę przełykać żal i ukradkiem ocierać łzy.

Dlaczego nie mogę się wyprostować i napawać twymi błogosławieństwami i wiedzą?