Yang Zhanqing: Życie za kratami

Przed kilkoma dniami zebrałem się na odwagę i poprosiłem strażnika o łyżkę. „A ile pałeczek ja dostałem od ciebie?”, prychnął sarkastycznie, ale potem dramatycznie zawiesił głos, odwrócił się do naczelnika i wykrzyknął: „Dajmy temu nieborakowi łyżkę!”. I dali. Dlaczego? Nie mam pojęcia. Dla świętego spokoju? W każdym razie nazwali to „darmowym sztućcem”.

Chen Kuiyuan: Powrót do Lhasy

Samolot zniża się, popadam w przygnębienie, mam zawroty głowy,

Szybko podają mi tlen i lekarstwa.

Wang Lixiong: Słoń i mysz

Podróżując po Europie latem 2012 roku, specjalnie wybrałem się do Monachium w nadziei, że uda mi się spotkać z przedstawicielami Światowego Kongresu Ujgurów. Interesuję się sprawami Xinjiangu od lat i liczyłem, że rozmowa twarzą w twarz pomoże mi zrozumieć sposób myślenia tych ludzi. Kiedy zadzwoniłem, kazano mi wysłać list. Zrobiłem to, ale nie otrzymałem żadnej odpowiedzi. Najwyraźniej nie chcieli mieć ze mną nic wspólnego.

Yu Ying-shih: Wolność mediów

Składając 19 lutego wizytę w państwowej telewizji CCTV, redakcji Dziennika Ludowego oraz siedzibie agencji informacyjnej Xinhua, prezydent Xi Jinping powiedział, że „media noszą to samo nazwisko co Komunistyczna Partia Chin i nie mogą mówić w imieniu nikogo ani niczego innego”.

Liao Yiwu: Dziewiętnaście dni

4 czerwca 1989

W stolicy Chińskiej Republiki Ludowej dokonano masakry. Jej ogrom zaszokował świat. Nikt nie wie, ilu niewinnych ludzi straciło życie. Według władz nawet nie dwustu, lecz wielu Chińczyków wierzy, że wyrżnięto trzy tysiące studentów i mieszkańców miasta.

Harry Wu: Dlaczego jesteśmy przeciw laogai?

Największych zbrodni w historii ludzkości – masowych prześladowań i eksterminacji bezbronnych ludzi – dopuściły się władze, którymi kierowała jedna partia polityczna, jeden przywódca, jedna doktryna. Poznaliśmy prawdę o obozach koncentracyjnych i obozach pracy przymusowej, które powstały w ciągu dwunastu lat rządów Hitlera. Po siedemdziesięciu trzech latach zniknął wreszcie sowiecki archipelag Gułag; dziś szczegółowo badamy popełnione w nim zbrodnie. Niestety, zamiast zlikwidować laogai, rząd Chin rozbudowuje swoje obozy, a świat wciąż niemal nic o nich nie wie.

Peng Liyuan: Pranie z pieśnią na ustach

Hej!
Kto nam pomoże zacząć nowe życie?
Kto nas wyzwoli?
Najdroższa AL-W

Zeng Renquan: Niezwykła perła

Hou, sekretarz partii okręgu C., zaniemógł nagle po powrocie z ceremonii wręczenia nagród „Najlepszym w służbie cywilnej”, którą zorganizowano w stolicy prowincji. Jego dolegliwość była bardzo tajemnicza – cierpiał na zaparcie. Małżonka, Bian Chunhua, próbowała ratować go na wszelkie sposoby, ale nie zdało się to na nic. Przez cały tydzień żołądek sekretarza przyjmował pożywienie, lecz nie opuszczały go żadne treści.

Minxin Pei: Hongkong, Tybet, Xinjiang – niespokojne peryferia

Wybuch prodemokratycznych protestów studenckich w Hongkongu nasuwa ważkie pytanie: skąd biorą się niepokoje na peryferiach Chin? Od czasu protestów w Lhasie w marcu 2008 roku regionami granicznymi, zwłaszcza Xinjiangiem, systematycznie wstrząsają gwałtowne konflikty etniczne. Nic nie wskazuje, by sytuacja tam miała się kiedykolwiek ustabilizować, a przeciwko rządowi występują właśnie uzbrojeni w smartfony studenci, którzy przebojem zdobyli serca społeczności międzynarodowej.

Wang Lixiong: Walka klasowa w Tybecie

Tradycyjna kultura Tybetu zawsze oddychała dwoma płucami: narodowym i religijnym. W chwili przejęcia władzy przez chińskich komunistów w 1949 roku konglomerat ten uosabiała tybetańska elita, zamykając doń dostęp obcym pokroju Hanów.

Państwowa Administracja Spraw Religijnych: Zarządzenie nr 5 (Przepisy administracyjne w sprawie reinkarnacji żywych buddów buddyzmu tybetańskiego)

Artykuł 1: Przepisy te opracowano zgodnie z „Przepisami dotyczącymi kwestii religijnych”, aby chronić wolność wierzeń religijnych obywateli, uszanować tybetańską praktykę buddyjską dziedziczenia pozycji żywych buddów oraz uregulować zarządzanie kwestiami tyczącymi reinkarnacji żywych buddów.

Wang Lixiong: Tybet w obliczu dwojakiego imperializmu. Sprawa Oser

Powszechnie potępiany, odrzucany przez cywilizowane społeczeństwa imperializm nie polega dziś na zwykłej ekspansji terytorialnej i grabieży bogactw innych narodów. Choć pozostaje wierny okupacji i kolonializmowi, udaje, że jest pożyteczny dla podbitej mniejszości, udzielając jej na przykład pomocy gospodarczej. Pewny swej cywilizacyjnej wyższości i materialnych dobrodziejstw, coraz częściej daje o sobie znać w tych wymiarach życia, które określamy mianem kultury.

Ai Weiwei: Miasto Pekin

Pekin to dwa miasta. Jedno stoi na władzy i pieniądzu. Tamtejsi mają w dupie sąsiadów i nikomu nie ufają. Drugie miasto zbudowane jest z rozpaczy. Widzę ludzi w miejskich autobusach, patrzę im w oczy, w których nie ma cienia nadziei. Nawet im się nie przyśni, że mogliby kupić mieszkanie. Pochodzą z najuboższych wiosek, do których nie dotarła jeszcze elektryczność i papier toaletowy.

Wang Lixiong: Moje zachodnie Chiny, wasz Turkiestan Wschodni

Ludzie pytają, co sądzę o „incydencie kunmińskim”. Nie mam im wiele do powiedzenia. Rzecz nie w tym wydarzeniu, ale gdzie indziej – i to od bardzo dawna. Pisałem o tym w wydanej w 2007 roku książce „Moje Chiny zachodnie, wasz Turkiestan Wschodni”, za odpowiedź proponuję więc poniższy cytat.

Wang Yao: Wizyta Hu Yaobanga w Tybecie, 21-31 maja 1980 roku

Hu Yaobang stał na czele Grupy Roboczej Komitetu Centralnego Partii, która przeprowadziła inspekcję w Tybecie w dniach 21-31 maja 1980 roku. Wydarzenie to obserwowali z ogromnym zainteresowaniem wszyscy, którym leży na sercu społeczeństwo tybetańskie. Można powiedzieć, że wizyta ta rozpoczynała nową erę polityki ChRL wobec Tybetu.

Murong Xuecun: Potwór bez łańcucha

Życie w Chinach przypomina oglądanie spektaklu na gigantycznej scenie. Fabuła jest absurdalna, scenariusz niewiarygodny do tego stopnia, że nie ogarnia go wyobraźnia żadnego pisarza.

Song Liming: Siedemnastopunktowa Ugoda

We współczesnej historii Tybetu żaden dokument nie miał takiego znaczenia, jak Siedemnastopunktowa Ugoda z 1951 roku. To pierwszy formalny traktat między Chinami a Tybetem od 821 roku. Umowy te różnią się jednak zasadniczo.

Komitet Komunistycznej Partii Chin okręgu Rebgong: Dwadzieścia nielegalnych działań tybetańskich separatystów

1. Popieranie, nagłaśnianie i gloryfikowanie ekstremizmów, takich jak samospalenia.

2. Zawieszanie flag „niepodległego Tybetu”, rozlepianie plakatów, rozpowszechnianie materiałów propagandowych, zachęcanie do dyskusji.

Gao Yu: Sprawa Ilhama Tohti – najnowszy w litanii błędów

Dramat, który 5 lipca 2009 roku zaszokował świat, wypchnął na pierwszy plan dwie postacie: ujgurskiego uczonego Ilhama Tohti oraz sekretarza Wanga Lequana, od dwudziestu lat zaprowadzającego w Xinjiangu rządy twardej ręki.

China Tibet: Klątwa Dalajlamy

(…) Dziesiątego grudnia 2011 roku były prezydent Vaclav Republiki Czeskiej spotkał się z Dalajlamą. Ci dwaj, jak opisał to prezydent, odbyli „miłe spotkanie”. Niestety Vaclav umarł zaledwie dziesięć dni później.

Tego samego dnia trzy lata wcześniej były prezydent Lech Kaczyński z Polski spotkał się z XIV Dalajlamą w Warszawie i pogratulował mu tytułu „honorowego obywatela” polskiego miasta Wratislavia.

Komenda Policji okręgu Darlag: Obwieszczenie [w sprawie monitoringu]

W celu zwiększenia porządku i bezpieczeństwa w naszym rejonie, skutecznej ochrony interesów właścicieli firm i gospodarstw domowych oraz w interesie sprawiedliwości publicznej i zaufania, właściciele oraz gospodarze zobowiązani są:

1. Zainstalować system monitoringu na terenie przedsiębiorstw oraz gospodarstw indywidualnych nie później niż 18 stycznia 2014 (sic!). Kamery muszą obejmować cały teren, nagrania mają być przechowywane co najmniej tydzień.