TYBET: FAKTY MÓWIĄ ZA SIEBIE
WSTĘP
Rośnie zainteresowanie społeczności międzynarodowej Tybetem, a wraz z nim zapotrzebowanie na rzetelną informację. Świat nie jest już opętany zimnowojennym konfliktem między dwoma supermocarstwami, rządy i organizacje pozarządowe mogą więc ponownie zająć się innymi palącymi problemami, takimi jak sytuacja w Tybecie. Wiele rządów rewiduje obecnie swoją politykę zagraniczną. Powinny one również, stosownie do sytuacji, jaka wytworzyła się na świecie po zakończeniu zimnej wojny, zrewidować swą politykę wobec Tybetu.
Inicjatywy wielu parlamentów i konferencji międzynarodowych, dotyczące poszanowania praw człowieka w Tybecie (jak również zasadniczych przyczyn politycznych tego problemu), oraz posunięcia coraz liczniejszych państw, zmierzające do ponownego rozpatrzenia sprawy Tybetu przez Organizację Narodów Zjednoczonych, spotykają się z ostrymi sprzeciwami rządu Chińskiej Republiki Ludowej. Sytuacja ta zaowocowała, między innymi, zalewem propagandowych broszur utrzymanych w stalinowsko-maoistowskiej poetyce, mających przekonać zagranicznego czytelnika o prawie Chińczyków do panowania nad Tybetem i o dobrodziejstwach, jakie owo panowanie przyniosło narodowi tybetańskiemu.
Chcielibyśmy, by ten dokument, Tybet: Fakty mówią za siebie, zaspokoił zapotrzebowanie na zwięzłą informację o kluczowych kwestiach, dotyczących sprawy tybetańskiej, i jednocześnie był odpowiedzią na chińskie materiały propagandowe, zwłaszcza na dokument Tybet: Prawo własności i prawa człowieka, opublikowany przez chińską Radę Państwa jako biała księga. Tybetański Rząd Emigracyjny nie ma środków, by odpowiadać na każdą fałszywą informację, publikowaną przez stronę chińską. Niemniej prawda jest po stronie Tybetańczyków uważamy więc, że od czasu do czasu należy ponownie przedstawić fakty, wierząc, iż dzięki temu sprawiedliwości stanie się kiedyś zadość.
W publikacji tej omawiamy wiele spraw: zasadniczą kwestię statusu Tybetu, słuszność chińskich roszczeń do „własności” Tybetu, prawo Tybetańczyków do samostanowienia, „Siedemnastopunktową Ugodę” i jej wpływ na status Tybetu, opór wobec chińskich rządów, wydarzenia, które doprowadziły do ucieczki Dalajlamy, tybetański system społeczny przed okupacją chińską oraz zainicjowane przez Dalajlamę demokratyczne reformy. Omawiamy także problem praw człowieka w okupowanym Tybecie, pogwałcenia wolności wyznania, warunki społeczno-ekonomiczne i kolonializm, przenoszenie ludności i kontrolę urodzin, stan środowiska naturalnego, problemy związane z militaryzacją Tybetu, oraz kroki, jakie podjęto w celu rozwiązania kwestii tybetańskiej.
Nie udało się nam dotychczas przedstawić wystarczająco jasno jednego z aspektów polityki Chin, bez którego nie da się zrozumieć sytuacji Tybetu — mianowicie, zdecydowanie kolonialnego charakteru chińskich rządów w Tybecie. „Kolonializm” kojarzy się zwykle z europejską ekspansją kolonialną w XVIII i XIX wieku, niemniej, jak podkreślali przedstawiciele Irlandii, Malezji i innych rządów podczas debaty Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych nad sprawą Tybetu, należy położyć kres kolonializmowi i jego wszelkim przejawom, niezależnie od tego, czy narzucają go państwa Wschodu czy Zachodu.
Sami Chińczycy postrzegają Tybet właśnie w kategoriach kolonialnych: nie jako część Chin właściwych, lecz jako terytorium niechińskie, które Chiny — na podstawie zależności sprzed siedmiuset czy, w najlepszym wypadku, sprzed dwustu lat — mają prawo uznać za swą własność i eksploatować. Dają zresztą wyraz tej postawie już w samym tytule białej księgi, który mówi o chińskim „prawie własności” Tybetu. Gdyby, jak twierdzą Chińczycy, Tybet był rzeczywiście od stuleci integralną częścią Chin, nie mógłby być przedmiotem „prawa własności” kraju, którego jest częścią. Samo pojęcie „własności” jest w tym kontekście z natury kolonialne i imperialistyczne.
Za charakterystyczne cechy systemów kolonialnych, a zarazem chińskich rządów w Tybecie, należy uznać: dominację obcej władzy; zdobycie władzy poprzez działania wojenne lub wymuszony traktat; niepartnerskie stosunki; uporczywe utrzymywanie, że kolonia jest integralną częścią państwa „macierzystego”; sprawowanie kontroli przez władzę kolonialną metodami militarnymi, administracyjnymi i ekonomicznymi; aktywne lub bierne odrzucenie obcego panowania przez kolonizowany naród; represje, również z użyciem siły, wobec osób przeciwstawiających się kolonialnej władzy; szowinizm i dyskryminację; narzucanie obcej kultury oraz obcych wartości społecznych i ideologicznych, nazywane „cywilizowaniem”; narzucanie programów gospodarczego rozwoju i eksploatację naturalnych zasobów kolonii przede wszystkim na rzecz władzy kolonialnej; zachęcanie do przemieszczania ludności państwa kolonialnego do kolonii i inne formy manipulacji demograficznej; brak poszanowania dla środowiska naturalnego kolonii; oraz, w większości wypadków, obsesyjne pragnienie utrzymania kolonii bez względu na koszty polityczne i gospodarcze.
Większość wymienionych cech omawia niniejszy dokument; o niektórych mówi się także w chińskiej białej księdze poświęconej Tybetowi. Jednak zarówno dobór argumentów, jak i sposób ich przedstawienia w owej publikacji, potwierdzają kolonialne i imperialistyczne poglądy chińskich przywódców na sprawę Tybetu.
STATUS TYBETU
INWAZJA I BEZPRAWNA ANEKSJA TYBETU 1949-1952
POWSTANIE NARODOWE
SPOŁECZEŃSTWO TRADYCYJNE I DEMOKRATYCZNE STRUKTURY PRZYSZŁEGO TYBETU
PRAWA CZŁOWIEKA
WARUNKI SPOŁECZNO-EKONOMICZNE I KOLONIALIZM
RELIGIA I TOŻSAMOŚĆ NARODOWA
PRZESIEDLANIE LUDNOŚCI I KONTROLA URODZEŃ
STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO TYBETU
MILITARYZACJA I POKÓJ W REGIONIE
W POSZUKIWANIU ROZWIĄZANIA
Tłumaczenie: HFPC
