Ostatnie nominacje tybetańskich przywódców do centralnych władz Komunistycznej Partii Chin (KPCh) oraz powierzenie teki ministra bezpieczeństwa publicznego byłemu sekretarzowi partii z Sichuanu œwiadczš o wadze, jakš przywišzuje do Tybetu nowe kierownictwo KPCh z Hu Jintao, byłym sekretarzem Tybetańskiego Regionu Autonomicznego (TRA), na czele. Nominacje te zbiegajš się z przetasowaniami i zmianami w najwyższych władzach państwa – w tym na stanowiskach prezydenta i premiera – zaaprobowanymi przez Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych (OZPL), które 18 marca zakończyło trzynastodniowe posiedzenie w Pekinie.

Wielu przywódców zajmujšcych eksponowane stanowiska w Tybecie – w tym Chena Kuiyuana, który będšc sekretarzem KPCh w TRA, wsławił się forsowaniem polityki twardej ręki wobec kultury i religii Tybetu – nagrodzono za lojalnoœć wobec partii fotelami w Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej (OLPKK) i innych komitetach. Zhou Yongkang, który nadzorował agresywne kampanie służb bezpieczeństwa w Sichuanie i piastował stanowisko sekretarza partii prowincji w czasie aresztowania i skazania na œmierć słynnego nauczyciela buddyjskiego Tulku Tenzina Delka oraz Lobsanga Dhondupa, odpowiada dziœ za “bezpieczeństwo publiczne” w ChRL. Mianowania te wpisujš się w strategię partii, która polega dziœ na œcisłej kontroli regionów tybetańskich przy jednoczesnym promowaniu szybkiego rozwoju gospodarczego w celu pełnego zasymilowaniu Tybetu z “macierzš”.

Chen Kuiyuan, który w latach dziewięćdziesištych był przez osiem lat sekretarzem partii TRA, został członkiem Komitetu Centralnego KPCh i jednym z 24 wiceprzewodniczšcych OLPKK. OLPKK zrzesza członków KPCh i innych ugrupowań, bezpartyjnych oraz przedstawicieli “mniejszoœci etnicznych”, którzy posiadajš tradycyjne wpływy w swoich społecznoœciach, ale nie mogš wstšpić do partii z uwagi na “pochodzenie klasowe” lub względy “ideologiczne”. Chena mianowano również rektorem Chińskiej Akademii Nauk Społecznych – jednej z najważniejszych uczelni w Pekinie. Pozycja i wpływy Chena stanęły pod znakiem zapytania, gdy po odwołaniu z TRA został sekretarzem komitetu partii w Henanie: daleko od pekińskiego centrum władzy i przywilejów. Stanowiska w OLPKK i Komitecie Centralnym – na czele którego stoi nowy prezydent Hu Jintao, poprzednik Chena na fotelu sekretarza partii TRA – œwiadczš o wzroœcie wpływów Chena i wydajš się jednoznacznie œwiadczyć, iż jego twarde stanowisko wobec Tybetu i innych “mniejszoœci etnicznych” pokrywa się z obowišzujšcš “liniš partii”.

Rzšdy Chena w TRA przyniosły klęskę bardziej umiarkowanym przywódcom, lansujšcym “tybetocentrycznš” wizję rozwoju. Jego poprzednik, Hu Jintao, nadzorował wprowadzanie stanu wojennego w Lhasie w 1989 roku, Chen zaœ kontynuował jego linię, koordynujšc trzy wielkie kampanie, które kształtujš religijne i kulturalne życie Tybetu od połowy lat dziewięćdziesištych: “edukację patriotycznš”, “cywilizację duchowš” i “mocne uderzenie”. Kampanie te – wszystkie o charakterze ogólnokrajowym – w regionach tybetańskich służyć miały przede wszystkim podkopaniu lojalnoœci Tybetańczyków wobec Dalajlamy oraz “dostosowaniu” tradycyjnych idei, obyczajów i wierzeń religijnych do “społeczeństwa socjalistycznego”. Pod rzšdami Chena najpierw (w latach 1992-96) nasilały się protesty polityczne i rosła liczba aresztowań. Potem – po uruchomieniu kampanii represji i wypracowaniu bardziej wyrafinowanych technik kontroli i inwigilacji – trend ten uległ gwałtownej zmianie. Polityka gospodarcza i strategia bezpieczeństwa, które powstały za czasów Hu Jintao i były konsekwentnie realizowane prze Chena Kuiyuana, sš fundamentem obecnej polityki Pekinu wobec Tybetu.

Lojalnoœć i ideologiczny kręgosłup Ragdiego – Tybetańczyka, zastępcy sekretarza komitetu partii TRA i przewodniczšcego Stałego Komitetu Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (ZPL) TRA od 1994 roku – znalazły również uznanie i w tym miesišcu przyniosły mu fotel jednego z 15 wiceprzewodniczšcych Stałego Komitetu OZPL. Stały Komitet OZPL, wybieralny organ wykonawczy tego ciała, sprawuje – wraz z samym OZPL – władzę ustawodawczš w ChRL.

Ragdi, jeden z najwyższych przywódców w Tybecie, nieodmiennie podkreœla wagę dwóch priorytetów nakreœlonych za czasów Hu Jintao: szybkiego rozwoju gospodarczego i strzeżenia “stabilizacji” – czyli walki z “separatyzmem” i “klikš Dalaja”. “[Potrzebujemy] – mówił w 1999 roku – twardych ideologicznie, silnych politycznie, prawych moralnie, zjednoczonych i ciężko pracujšcych kadr” dla Tybetu, który jest dlań “polem zażartej i skomplikowanej walki” (Dziennik Ludowy, 15 stycznia 1999). Rok wczeœniej oœwiadczył, że “problemy” wœród kadr wywołujš ludzie, “którzy sympatyzujš z Dalajem i w duchu popierajš jego secesjonistyczne wystšpienia i poczynania”, sygnalizujšc tym samym, że wœród tybetańskich dygnitarzy sš osoby lojalne wobec Dalajlamy.

Ngabo Ngałang Dzigme – postać, jako jeden z sygnatariuszy “Siedemnastopunktowej ugody w sprawie pokojowego wyzwolenia Tybetu” w 1951 roku, o znaczeniu symbolicznym – i Phagpalha Gelek Namgjal, przewodniczšcy Komitetu Tybetańskiego OLPKK oraz wiceprzewodniczšcy i honorowy prezydent Stowarzyszenia Buddyjskiego Chin od 1993 roku, zachowali wysokie, ceremonialne stanowiska w X Krajowym Komitecie OLPKK.

Funkcje w OLPKK z reguły nie wišżš się ze sprawowaniem jakiejkolwiek władzy ani podejmowaniem istotnych decyzji – sš raczej wyrazem prestiżu i nagrodš za długoletniš służbę partii.

Były przewodniczšcy tybetańskiego rzšdu ludowego Dordże Cering stracił stanowisko ministerialne. Powierzono mu mniej atrakcyjnš funkcję przewodniczšcego Komitetu OZPL ds. mniejszoœci etnicznych (którego nie należy mylić ze znacznie ważniejszš Komisjš ds. Etnicznych Rady Państwa), oddajšc fotel ministra spraw cywilnych Li Xueju. Pochodzšcy z Gansu, szeœćdziesięciokilkuletni Dordże Cering był pierwszym ministrem pochodzenia tybetańskiego w historii Chin Ludowych. W 1959 roku – w którym wybuchło powstanie w Lhasie i rozpoczęto wprowadzanie chińskich “reform demokratycznych” – przeniesiono go z Gansu do TRA, gdzie miał się zajmować “rozwojem gospodarczym”. W jego oficjalnej, opublikowanej przez agencję Xinhua biografii czytamy, że choć podczas rewolucji kulturalnej [czerwonogwardziœci] złamali mu dwa żebra, “jego entuzjazm do pracy nigdy nie osłabł”. W połowie lat osiemdziesištych stał na czele tybetańskiego rzšdu ludowego i był wiceprezydentem Instytutu Narodowoœci Tybetańskich.

Walka z separatyzmem w Sichuanie

W grudniu 2002 wyniesiono na stanowisko ministra bezpieczeństwa publicznego byłego sekretarza partii w Sichuanie, szeœćdziesięcioletniego Zhou Yongkanga. Choć w kategoriach œciœle hierarchicznych nowe stanowisko odpowiada funkcji sekretarza KPCh w prowincji, nominacja ta oznacza ogromny wzrost władzy i wpływów. Zhou został też członkiem Rady Państwa, Biura Politycznego Komitetu Centralnego KPCh oraz pierwszym komisarzem politycznym i pierwszym sekretarzem Komitetu KPCh ds. Sił Ludowej Policji Zbrojnej.

Jako sekretarz komitetu KPCh prowincji Sichuan (1999-2002) Zhou, który zaczynał karierę w państwowym przemyœle naftowym, wsławił się agresywnš “politykš bezpieczeństwa” oraz skutecznym przycišganiem (w myœl ram centralnej kampanii “rozwijania ziem zachodnich”) zagranicznych i krajowych inwestorów. To za jego kadencji aresztowano i skazano na œmierć znanego nauczyciela buddyjskiego Tenzina Delka Rinpocze (chiń. Ahan Zhaxi) i Lobsanga Dhondupa (Luorang Dengzhu), których zatrzymano, wraz z co najmniej czterema innymi mnichami, w kwietniu 2002 pod zarzutem “szerzenia separatyzmu” i podkładania bomb. 26 stycznia, po niejawnym procesie, Lobsang Dhondup został stracony, a Tenzin Delek Rinpocze skazany na karę œmierci w zawieszeniu na dwa lata. Wyrok i błyskawiczna egzekucja Lobsanga Dhondupa może mieć zwišzek z ogromnymi wpływami Zhou Yongkanga w regionie i jego awansem do centralnego ministerstwa bezpieczeństwa publicznego. Zhou, jako zdeklarowany rzecznik polityki twardej ręki, mógł mieć szczególny interes w wymierzeniu najsurowszej kary w tej sprawie.

Chińska kampania walki z “separatyzmem” nabrała nowego tempa po terrorystycznych atakach na Nowy Jork i Waszyngton 11 wrzeœnia 2001 roku. Od tego czasu rzšd ChRL nazywa “separatystów etnicznych” “terrorystami” – nawet jeœli nie ma żadnych dowodów na stosowanie przez nich przemocy. W grudniu 2001 roku znowelizowano kodeks karny ChRL, podnoszšc m.in. kary dla osób “organizujšcych lub kierujšcych organizacjš terrorystycznš” z “od trzech do 10 lat więzienia” do “od 10 lat więzienia do dożywocia” (art. 120 k.k.). Chińskie prawo nie definiuje terminu “organizacja terrorystyczna”, dzięki czemu można nim okreœlać np. grupy religijne, których działalnoœć, choćby zupełnie pokojowa, kłóci się z politykš państwa.

Podczas zakończonej właœnie sesji Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych wielokrotnie podkreœlano koniecznoœć kontynuowania polityki Jiang Zemina – byłego prezydenta i pierwszego sekretarza KPCh, który przez 10 lat rzšdził Chinami – i ustępujšcego premiera Zhu Rongji. Nominacje ludzi takich jak Zhou Yongkang i Chen Kuiyuan do nowego aparatu sekretarza Hu Jintao (i Jiang Zemina, który zachował kontrolę nad armiš, zatrzymujšc stanowisko przewodniczšcego Centralnej Komisji Wojskowej) œwiadczš o tym, że partia nie zamierza zwolnić żelaznego uœcisku, w jakim trzyma Tybet, zostawiajšc bardzo niewiele miejsca na zabiegi o jego prawdziwš autonomię. Wszystko wskazuje na to, że priorytetem Pekinu będzie dalsza integracja ziem tybetańskich z Chinami.