International Campaign for Tibet (ICT)
30 stycznia 2004 

Deportacja trzech kolejnych tybetańskich uchodŸców z Nepalu

Nepalscy urzędnicy wydali chińskiej policji granicznej trzech tybetańskich uchodŸców, w tym jednego nieletniego – twierdzš lokalne Ÿródła ICT. Do deportacji doszło na granicznym Moœcie PrzyjaŸni 13 stycznia 2004 roku. Pod koniec grudnia zeszłego roku miały miejsce co najmniej trzy podobne incydenty. 9 stycznia Radio Wolna Azja (RFA) poinformowało o deportowaniu trzech grup Tybetańczyków – w sumie 21 osób – przez nepalskie służby graniczne. 

Podczas niedawnego spotkania z delegacjš Kongresu USA wysocy przedstawiciele nepalskiego rzšdu zapewniali, że będš honorować zasadę non-refoulment i humanitarnego traktowania uchodŸców. Przedstawiciele rzšdu oœwiadczyli, że nie sš w stanie potwierdzić doniesień o deportacji 21 Tybetańczyków, przyznali jednak, że takie przypadki sš możliwe z uwagi na złš komunikację, która sprawia, że służby bezpieczeństwa w regionach granicznych nie rozumiejš polityki władz. 
Ministerstwo spraw wewnętrznych nie rozesłało jednak żadnych wytycznych do posterunków i funkcjonariuszy w regionach granicznych. 

Urzędnicy przyznali również, że Chiny wywierajš na Nepal presję, by wobec Tybetańczyków stosować przepisy imigracyjne, podczas gdy państwa zachodnie, w tym Stany Zjednoczone, nalegajš na honorowanie zasady non-refoulment i zapewnienie Tybetańczykom bezpiecznego tranzytu do Katmandu. 
Po eskalacji kampanii maoistów ochronę granicy w okolicach Mostu PrzyjaŸni powierzono przed dwoma laty Zjednoczonemu Dowództwu – formacji jednostek policji zbrojnej, policji i wojska, która wykonuje rozkazy dowódcy Królewskiej Armii Nepalu (RNA). Armia podlega ministerstwu obrony, a policja i urzšd imigracyjny – ministerstwu spraw wewnętrznych.

Chińskie media opublikowały zdjęcia z obchodów Œwięta Wiosny, Nowego Roku kalendarza chińskiego, na posterunku granicznym Phari (chiń. Pali), nagrodzonym przez najwyższe władze ChRL „zaszczytnym” tytułem „Wzorowego posterunku policji granicznej”.

Według wysokiego oficera RNA z Tatopani żołnierzy obowišzuje rozkaz przekazywania Tybetańczyków, którzy nie posiadajš ważnych paszportów, urzędom imigracyjnym. Na wypadek schwytania przez Chińczyków uciekinierzy z Tybetu z reguły pozbywajš się wszelkich dokumentów przed przekroczeniem granicy. „Nawet jeœli dowódcy RNA nie znajš polityki rzšdu wobec uchodŸców, urzędnicy imigracyjni podlegajš ministerstwu spraw wewnętrznych i powinni doskonale znać wytyczne – uważa Kelly Currie z ICT, która towarzyszyła delegacji Kongresu. – Fakt, iż deportowani Tybetańczycy przebywali w aresztach urzędów imigracyjnych, stawia pod znakiem zapytania szczeroœć zapewnień nepalskich władz. ICT ponownie wzywa rzšd Nepalu do bezzwłocznego przekazania stosownego rozporzšdzenia, na piœmie, funkcjonariuszom z regionów granicznych”.  Od dwóch lat urzędnicy imigracyjni wielokrotnie powtarzali działaczom ICT, że jeœli aresztowany na granicy Tybetańczyk nie poprosi o azyl lub nadanie statusu uchodŸcy, zostanie przekazany chińskiej policji granicznej. Ostatnie incydenty pokazujš, że nepalska straż graniczna ma trudnoœci w komunikowaniu się z Tybetańczykami. Co więcej, brakuje jej kwalifikacji do ustalenia, kto ma podstawy do ubiegania się o azyl, a nepalskie przepisy stanowiš, że decyzje w takich sprawach podejmujš przedstawiciele Wysokiego Komisarza ONZ ds. UchodŸców (UNHCR) w Katmandu.  „Rzšd Nepalu nie może obiecywać społecznoœci międzynarodowej, że nie będzie wydawał Chinom tybetańskich uchodŸców, patrzšc jednoczeœnie przez palce na deportacje – uważa Currie. – Najwyższy czas podjšć konkretne kroki, by służby bezpieczeństwa i urzędy imigracyjne znały i realizowały politykę rzšdu. To, co dzieje się w ostatnich tygodniach w regionach granicznych, œwiadczy, że Nepal uprawia politykę przymusowych deportacji, a nie humanitarnego traktowania uchodŸców z Tybetu”.