Władze chińskie złagodziły kary dwóch tybetańskich więŸniów politycznych z najdłuższym stażem za kratami. Obaj sš mnichami lhaskiego klasztoru Drepung i odbywajš wyroki w Więzieniu nr 1 Tybetańskiego Regionu Autonomicznego (TRA), znanym lepiej jako Drapczi. Dziewiętnastoletni wyrok Dziamphela Dziangczuba (imię œwieckie Jugjal) został obniżony o trzy lata; powinien wyjœć na wolnoœć 7 kwietnia 2005 roku. Karę Ngałanga Oezera (imię œwieckie Dziamjang) – 17 lat – zredukowano o dwa lata; kończy się 18 kwietnia 2004. Władze chińskie przekazały te informacje Johnowi Kammowi i jego fundacji Dui Hua.

Dziamphel Dziangczub

Ngałang Oezer

Obaj więŸniowie należeli do “grupy dziesięciu”, założonej przez mnichów klasztoru Drepung w 1988 roku. Na drewnianych, rzeŸbionych matrycach drukowali nauki Dalajlamy, przyszłš konstytucję wolnego Tybetu i Powszechnš Deklarację Praw Człowieka. W kwietniu 1989 roku, miesišc po ogłoszeniu stanu wojennego, władze aresztowały pięciu mnichów – wœród nich Dziamphela Dziangczuba i Ngałanga Oezera – których podejrzewały o zorganizowanie grupy. Resztę zatrzymano w lipcu 1989 roku. 30 listopada 1989 odbył się niejawny proces, a kilka dni póŸniej ogłoszono wyroki na stadionie w obecnoœci ponad tysišca osób. Pięciu przywódców otrzymało kary od 17 do 19 lat więzienia, pozostali – od pięciu do dziewięciu lat. Rzšdowa agencja Xinhua opublikowała artykuł, w którym oskarżono mnichów o utworzenie “kontrrewolucyjnej kliki”, “szerzenie kontrrewolucyjnej propagandy”, “agitację i podżeganie” oraz “poważne zagrożenie bezpieczeństwu państwa”. Dziamphel Dziangczub ma obecnie 47, a Ngałang Oezer 39 lat.

Do tej pory kary odbywajš jeszcze dwaj inni członkowie grupy – Ngałang Phulczung (19 lat) i Ngałang Gjalcen (17 lat). Pięciu innych wyszło lub prawdopodobnie wyszło na wolnoœć po zakończeniu wyroków: Dziampal Losel, Ngałang Rinczen, Ngałang Kunga, Dziampal Cering i Dziampal Monlam. Dziamphel Khedrub, którego skazano na 19 lat, zmarł w więziennym lazarecie w lipcu 1996 roku. Dzień wczeœniej komendantura wezwała go na rutynowš ocenę postępów “reformy myœli”. Umarł na skutek tortur.

Cała “dziesištka” brała udział w demonstracji w Lhasie 27 wrzeœnia 1987 roku, która zapoczštkowała nowš erę protestów politycznych w Tybecie. 21 mnichów Drepungu manifestowało wówczas poparcie dla pięciopunktowego planu pokojowego, który kilka dni wczeœniej przedstawił w Waszyngtonie Dalajlama. Na znak, że władze nie przywišzujš do tego incydentu większego znaczenia, skazano ich w trybie administracyjnym na kilka miesięcy reedukacji przez pracę.

Łagodzenie wyroków za dobre sprawowanie jest w Chinach procedurš standardowš, ale nie dotyczy to więŸniów politycznych, których traktuje się znacznie surowiej. Z danych TIN wynika, że w ten sposób nagrodzono zaledwie oœmioro więŸniów politycznych osadzonych w Drapczi po 1987 roku. Normš jest natomiast podnoszenie ich kar. Za protesty polityczne ukarano tak w Drapczi niemal 60 skazanych – około 20 nadal przebywa w więzieniu. Wydaje się, że nie podniesiono wyroku żadnego członka “dziesištki”.

Od poczštku lat dziewięćdziesištych sprawę Dziamphela Dziangczuba i Ngałanga Oezera podnosili w rozmowach z władzami ChRL przedstawiciele wielu rzšdów, w tym Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Ich losem interesujš się liczne organizacje praw człowieka. W ostatnich latach złagodzono karę Ngałang Sangdrol (o 18 miesięcy w paŸdzierniku 2001; w marcu 2003, po przedterminowym zwolnieniu, zezwolono jej na wyjazd do Stanów Zjednoczonych) oraz Phuncog Njidrol (o rok w 2001), więŸniarki politycznej, która odbywa obecnie najdłuższy, siedemnastoletni wyrok. Obie mniszki – podobnie jak Dziamphel Dziangczub i Ngałang Oezer – były przedmiotem szczególnego zainteresowania rzšdów i organizacji praw człowieka.