„W tym roku skończyłem 60 lat. Można chyba powiedzieć, że moje życie było niezwykłe. Urodziłem się w okręgu Bathang prefektury Kardze, w prowincji Sichuan. (...) Wychowywałem się w Dege, w œrodowisku bardzo tybetańskim. Jak nastolatek miałem szczęœcie dostać się na sichuańskš Akademię Sztuk Pięknych. Oczywiœcie studiowałem tam tradycję malarskš Hanów, która miała ogromny wpływ na mojš póŸniejszš twórczoœć (...)”.

PóŸniej wróciłem na ziemie tybetańskie. Zaczynała się rewolucja kulturalna i skierowano mnie do Kardze. Miałem tam wiele kontaktów z koczownikami, chłopami, mnichami, klasztorami itd. Doœwiadczenie to zostawiło we mnie trwałe fundamenty kultury tybetańskiej. Poznawałem duchowoœć, kulturę i historię Tybetańczyków. Po zakończeniu rewolucji kulturalnej całe Chiny zaczęły się otwierać. Zastanawiałem się, jak przedstawić kulturę tybetańskš całemu krajowi i œwiatu, by mogły zrozumieć jš inne narody. Tysišcletnie odcięcie od reszty œwiata przez wysokie, œnieżne góry niebywale uduchowiło Tybetańczyków. Zewnętrzny œwiat nie rozumie tego w pełni. Posiadamy głębokš wiedzę na temat buddyzmu, teologii i filozofii. Bariery językowe i geograficzne utrudniały nam jednak wymianę z innymi. Jako malarz, któremu dane było odwiedzić wiele państw, zauważyłem, że badacze zachodni zainteresowali się naszymi tradycyjnymi thangkami. Wiedzieli, że sš to obrazy rdzennie tybetańskie, ale wydawali się nie rozumieć wyrażanych przez nie idei. Osobiœcie uważam, że kultura tybetańska nie różni się od innych kultur ludzkoœci i że boryka się z problemem przekraczania tradycyjnych granic. Przed Renesansem europejska kultura i sztuka zamykała się w ramach religii. Dopiero Renesans uwolnił jš od niej i umożliwił prawdziwy rozwój.

Za sprawš izolacji geograficznej i ograniczonych kontaktów ze œwiatem nasza unikalna mšdroœć i filozofia nie były propagowane na arenie międzynarodowej. Malarstwo jest rodzajem międzynarodowego języka. Gdybym jako artysta skupił się wyłšcznie na malowaniu thanek, byłbym tylko jednym z tysięcy tworzšcych je malarzy. Uważam, że spoczywa na mnie inna odpowiedzialnoœć. Innymi słowy, poznawszy œwiatowš sztukę i kulturę Chin, muszę oprzeć się na fundamencie kultury tybetańskiej, aby jš rozwinšć: wychodzšc poza ramy religii i uprawiajšc sztukę międzynarodowš, pozwolić innym poznać Tybetańczyków. Przez czterdzieœci lat, z jednej strony studiowałem historię Tybetu, z drugiej zaœ szukałem nowych œrodków wyrazu, które pomogłyby w zrozumieniu jej przez œwiat.

Muszę tu podziękować Wielkiemu Mistrzowi œwiętej pamięci Panczenlamie za jego wskazówki. [W 1986 roku] przyznano nam w Pekinie złoty medal za obraz „Gesar” [bohater narodowej epopei tybetańskiej]. Mistrz Panczen był bardzo zadowolony, że tybetańskie dzieło sztuki zdobyło złoty medal w konkursie, w którym startowało 56 narodowoœci. Przyjšł nas i powiedział, że chce promować kulturę tybetańskš. Powiedział, że Songcen Gampo był bohaterem narodowym i postaciš historycznš, ale my, Tybetańczycy, zamknęliœmy go w œwištyniach, oddajšc mu boskš czeœć. Teraz musimy wyprowadzić go z ołtarzy i pokazać œwiatu jego historyczne osišgnięcia. Mistrz Panczen mówił także o trzech najważniejszych dziełach Songcena Gampo: zjednoczeniu Tybetu, stworzeniu pisma tybetańskiego i sprowadzeniu do Tybetu buddyzmu. Trudno przecenić wpływ tych dokonań na mšdroœć i kulturę Tybetu. Mistrz Panczen powiedział, że należy mu się gloria Piotra Wielkiego i że tak heroiczna postać zasługuje na dobry portret. Jego idee zrobiły na mnie ogromne wrażenie i głęboko zapadły mi w serce. Poprosił mnie o namalowanie doskonałego obrazu Songcena Gampo i zaprosił nawet do Pekinu, żeby omówić szczegóły. Zaprowadził mnie wtedy do narodowego korpusu kawalerii, dosiadł potężnego araba i poprosił o zrobienie szkiców i zdjęć. To było objawienie! Jako malarz byłem zaszczycony i głęboko poruszony, że pozuje mi mój duchowy przywódca (...).

Mistrz Panczen był bardzo zadowolony z ukończonego obrazu. Kiedyœ odwiedziłem go w biurze i powiedział mi: „W gazetach piszš o wzajemnym szacunku i równoœci narodowoœci, ale w rzeczywistoœci trudno nawet o tym mówić. Aby osišgnšć prawdziwš równoœć, trzeba najpierw rozwinšć narodowoœci. Pozbawienie narodu jego kultury jest znacznie gorsze od pozostawania w tyle [gospodarczo] (...).