Z opublikowanych właœnie oficjalnych chińskich statystyk wynika, że w 2002 roku Tybetański Region Autonomiczny (TRA) był najszybciej rozwijajšcš się prowincjš Chin zachodnich. Krótkoterminowe statystyki przesłaniajš jednak prawdziwy obraz katastrofalnej sytuacji, w jakiej znaleŸli się tybetańscy chłopi w poprzedniej dekadzie. W 1992 roku Deng Xiaoping ogłosił, że “wspaniale jest się bogacić”, i błyskawicznie rozwinęło się wybrzeże Chin. Niemniej w wiejskich regionach Tybetu – zamieszkiwanych przez 85 proc. populacji tybetańskiej – koszty utrzymania rosły szybciej niż dochody. Mimo statystycznego rozwoju kraju i regionu siła nabywcza w tych regionach Tybetu jest wcišż niższa niż na poczštku lat dziewięćdziesištych. Rzšd Chin szacował wówczas, że co pišty mieszkaniec tybetańskiej wsi żyje w skrajnej nędzy [tzn. zarabia tak mało, że nie może pozwolić sobie na 2.100 kalorii dziennie – czyli niezbędne do przetrwania minimum]. Statystyki te nie przeszkadzajš władzom w cišgłym informowaniu o “znacznym podniesieniu stopy życiowej” Tybetańczyków.

Z opublikowanych przez agencję Xinhua raportów wynika, że produkt regionalny brutto TRA wzrósł w 2002 roku o 12,4 proc. Dochód na głowę mieszkańca w rodzinie wiejskiej miał wzrosnšć o 8,8 proc. – z 1.404 yuanów (ok. 103 USD) w 2001 do 1.525 yuanów (112 USD) w roku 2002.

Nawet jeœli dane te nie sš zawyżone, wskazujš co najwyżej na zatrzymanie kryzysu, który rozpoczšł się w latach dziewięćdziesištych. Choć gospodarka TRA rozwija się szybko, dotyczy to niemal wyłšcznie oœrodków miejskich i zakładów państwowych – a co za tym idzie, minimalnej częœci populacji tybetańskiej. Rozwój gospodarczy regionu nie przekłada się na warunki życiowe mieszkańców tybetańskich wsi, które odzwierciedla jedynie realna siła nabywcza ich dochodów. Według oficjalnych chińskich statystyk ten wskaŸnik jest katastrofalny – i wcišż znacznie niższy niż w roku 1992.

Z publikacji Tybetańskiego Urzędu Statystycznego wynika, że w latach 1992-2001 koszty utrzymania w wiejskich regionach Tybetu wzrosły o 97 proc., a dochody mieszkańców – tylko o 69 proc. W 2001 siła nabywcza statystycznego mieszkańca tybetańskiej wsi była więc o 14 proc. niższa niż w roku 1992. Nawet przy zerowej inflacji w roku 2002 dochody tybetańskich chłopów byłyby w tych kategoriach o siedem proc. niższe niż w 1992. Jeżeli zarobki na wsi będš nadal rosły w tak “zawrotnym” tempie, to w 2003 roku Tybetańczycy wrócš do sytuacji sprzed jedenastu lat. TRA jest jedynym regionem ChRL, który pogršżył się w takim kryzysie w dekadzie bezprecedensowego wzrostu gospodarczego w całym kraju.

W 1994 roku wysokoœć dochodów na tybetańskiej wsi spadła o niemal 16, a trzy lata póŸniej o kolejnych 16 proc. Przyczynš pierwszego kryzysu była najprawdopodobniej wysoka inflacja (ponad 30 proc.), drugiego – “zima stulecia”. Dla większoœci tybetańskich mieszkańców regionu oznaczało to całkowitš stagnację gospodarczš, przy okazji ujawniajšc bezradnoœć tybetańskiej wsi w obliczu kryzysów ekonomicznych i klęsk żywiołowych.

W tych okolicznoœciach trudno zrozumieć, na czym miałaby polegać “skutecznoœć” rzšdowych programów “walki z ubóstwem”. Władze chińskie uparcie twierdzš, że udało im się zmniejszyć liczbę Tybetańczyków żyjšcych w skrajnej nędzy z 480 tys. na poczštku lat dziewięćdziesištych do 70 tys. w roku 2002. Wydaje się, że przy tych kalkulacjach opierano się wyłšcznie na wskaŸnikach wzrostu zarobków, nie bioršc pod uwagę wzrostu kosztów utrzymania. Chłopi i koczownicy stali się bogatsi, gdyż “więcej” zarabiajš, ale jednoczeœnie płacš znacznie więcej za żywnoœć i artykuły pierwszej potrzeby (nie wspominajšc już o gwałtownym wzroœcie opłat np. za naukę i opiekę zdrowotnš).

TRA nie tylko nie przeœcignšł więc innych prowincji Chin zachodnich, ale cišgle traci do nich dystans. W 1992 roku dochody na tybetańskiej wsi odpowiadały œredniej krajowej i były wyższe niż w innych zachodnich prowincjach ChRL. W latach 1993-97 spadły na ostatnie miejsce i były niższe niż w uznawanym za najbiedniejszš prowincję kraju Guizhou. Sytuacja zmieniła się dopiero w zeszłym roku, gdy TRA zaczšł rywalizować o przedostatnie miejsce z Guizhou i Shaanxi. W 2001 roku dochody mieszkańców wiejskich regionów innych prowincji Chin zachodnich przekroczyły 1.500 yuanów.