12 sierpnia 2001 roku, w dwa dni po udzieleniu inicjacji Kalaczakry, wielkiej ceremonii buddyjskiej w szkole gelug buddyzmu tybetańskiego, zmarł Szardung Rinpocze, główny lama klasztoru Dzakhjung w prowincji Qinghai, wybitny uczony, specjalista od języka i kultury tybetańskiej. Trzy dni póŸniej hołd jego pamięci oddał Dalajlama: “W Tybecie jeden po drugim wymierajš wielcy uczeni. Œmierć Szardunga Rinpocze jest wielkš stratš dla narodu tybetańskiego, jego religii i kultury. To był œwięty lama, prawdziwy mistrz religii i kultury Tybetu”.  Szardung Rinpocze pracował na Uniwersytecie Narodowoœci Qinghai i pekińskiej Akademii Buddyzmu Tybetańskiego, gdzie wykładał na proœbę jej założyciela, X Panczenlamy, który zmarł w 1989 roku. “Nauczał wielu tybetańskich i mongolskich lamów, których zapraszał do Pekinu Panczenlama, by tchnšć nowe życie w tradycję buddyjskš – powiedział TIN blisko zwišzany z Rinpocze lama z prowincji Qinghai (obejmujšcej tradycyjnie tybetański region Amdo), obecnie uchodŸca. – Miał uczniów w całych Chinach i Tybecie. Dla mnie z jego œmierciš runšł jeden z filarów, które podtrzymujš niebo”.

Ostatnimi naukami, jakich udzielił, była inicjacja Kalaczakry (“Koło Czasu”). Ceremonia odbyła się w jego klasztorze Dzakhjung (chiń. Xiaqiong) w okręgu Bajan (chiń. Hualong) prefektury Haidong. “Szardung Rinpocze zadzwonił do mnie z Tybetu ostatniego dnia Kalaczakry. Powiedział, że zakończył swojš pracę i że teraz może już odejœć. Następnego dnia umarł”.

Szardung Lobsang Szadrub Gjaco urodził się w wiosce Goncer w pobliżu klasztoru Dzakhjung. Wedle biografii, którš opublikowano w 1994 roku w magazynie “Drangczar”, uznano go za inkarnację Szardunga Rinpocze, nim opuœcił łono matki. Kiedy ukończył siedem lat, przyjęto go do klasztoru, gdzie szybko zdobył sławę wybitnego ucznia. Założony w 1349 roku Dzakhjung jest jednš z najstarszych i najważniejszych instytucji monastycznych w Tybecie. Przed ponad szeœciuset laty został tu wyœwięcony na mnicha szesnastoletni Congkhapa, ojciec szkoły gelug buddyzmu tybetańskiego.

Na Szardunga Rinpocze wywierano naciski polityczne, gdy w 1998 roku w jego klasztorze pojawiły się chińskie grupy robocze, prowadzšce kampanię “edukacji patriotycznej” i zmuszajšce mnichów do potępienia Dalajlamy. ródła TIN utrzymujš, że Szardung Rinpocze nie mógł uczestniczyć w wielu wiecach politycznych, ponieważ przebywał w szpitalu.

Szardung Rinpocze rozpoczšł karierę naukowš w 1956 roku na Uniwersytecie Narodowoœci Qinghai, gdzie wykładał język tybetański. Pod koniec lat pięćdziesištych uznano go za “kontrrewolucjonistę”. W czasach rewolucji kulturalnej przeszedł wiele thamzingów, “wieców walki klasowej”, na których piętnowano go za “propagowanie buddyzmu”, a nie marksizmu i leninizmu. Przebywajšcy dziœ za granicš lama powiedział TIN, że podczas owych kampanii Rinpocze był brutalnie przeœladowany i wielokrotnie zmuszany do wykonywania ciężkiej pracy. Podczas jednego z thamzingów wybito mu dwa zęby za to, że splunšł na kobietę, która próbowała zmusić go do powiedzenia, że “nie ma żadnych bóstw buddyjskich”.

Szardung Rinpocze został “zrehabilitowany” w 1979 roku – trzy lata po zakończeniu rewolucji kulturalnej. Po zwolnieniu wrócił na uniwersytet w Qinghai jako profesor wydziału “języków narodowoœci”. Przeszedł na emeryturę w 1985 roku, ale dwa lata póŸniej, na proœbę X Panczenlamy, zaczšł wykładać w pekińskim instytucie buddyzmu tybetańskiego. Panczenlama założył tę akademię, by kształcić nauczycieli duchowych i œwieckich Tybetańczyków, którzy musieli przerwać studia religijne w czasie rewolucji kulturalnej. Szardung Rinpocze i X Panczenlama przywišzywali ogromnš wagę do studiów buddyjskich. Obaj uważali, że buddyzm nie podniesie się ze zniszczeń dekady rewolucji kulturalnej bez edukacji prostych Tybetańczyków i odbudowy klasztorów. Niektórzy uczniowie Szardunga Rinpocze zostali wybitnymi nauczycielami i uczonymi, inni zaszli wysoko w administracji. Rinpocze ukształtował wielu chińskich uczonych oraz tybetańskich i mongolskich lamów i tulku (inkarnowanych mistrzów), którzy nauczali póŸniej w rodzinnych stronach. Według lamy z Qinghai, który był jego uczniem, po zakończeniu rewolucji kulturalnej Szardung Rinpocze podróżował po całym Tybecie, pełnišc funkcję przedstawiciela X Panczenlamy i nadzorujšc odbudowę instytucji buddyjskich.