Zmiany w podziale administracyjnym Qinghai
Dwa okręgi prefektury Haidong, Huangyuan i Huangzhong, przeszły pod bezpośrednią jurysdykcję stolicy prowincji Qinghai, Xiningu – głównych wrót do Płaskowyżu Tybetańskiego i jego bogactw naturalnych. Zmiany te zapewnią przestrzeń rozwijającemu się przemysłowi i dadzą miastu dostęp do najważniejszych szlaków transportowych, wiodących przez Huangyuan (tyb. Tongkor) na zachód, do Golmudu, i na południe, do Tybetańskiej Prefektury Autonomicznej Colho. Xining jest centrum chińskiego planu “rozwijania ziem zachodnich”, a zwłaszcza eksploatacji surowców Caidamu. Zmiany administracyjne muszą wpłynąć na rozwój i strukturę demograficzną tybetańskiego regionu Colho (chiń. Hainan), który graniczy z “miastem Xining”.
Haidong przekazał Xiningowi ponad 4,2 tys. km kwadratowych ziemi i pół miliona ludzi. Choć żaden z okręgów Haidongu nie miał statusu “tybetańskiej autonomii”, cały region jest historycznie i kulturowo związany z Tybetem. W okręgu Huangzhong (tyb. Kumbum) znajduje się jeden z sześciu wielkich klasztorów szkoły gelug, Kumbum, a w sąsiednim Ping’an (tyb. Congkhakhar) przyszedł na świat XIV Dalajlama. Według spisu z 1990 roku, tereny te zamieszkiwało około 46 tys. Tybetańczyków; wielu z nich przeszło teraz pod jurysdykcję Xiningu.
W grudniu 1999 roku zmiany administracyjne w Qinghai – mające pomóc w rozwoju Xiningu i dać mu przestrzeń do rozbudowy – zaaprobowała rada państwa ChRL; zatwierdziło je najprawdopodobniej IX Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych Qinghai w styczniu 2000. Oficjalna strona internetowa Xiningu podaje, że przekazane okręgi “zwielokrotniły potencjał gospodarczy” i “ekspansywność” miasta (www.xining.gov.cn), które dusiło się w wąskim korytarzu między okręgami Huangzhong i Huangyuan. Zmiany w podziale administracyjnym zwiększyły powierzchnię Xiningu o 125 procent. O roli miasta w planie rozwijania ziem zachodnich świadczy utworzenie tu pierwszej specjalnej strefy ekonomicznej (ściślej, “ekonomicznej, naukowej i technologicznej”) w Qinghai we wrześniu 2000 roku.
Miasto Xining i prefektura Haidong stanowią łącznie zaledwie dwa procent powierzchni Qinghai. Według spisu z 2000 roku, zamieszkuje je jednak aż 67,5 procent szacowanej na 5,2 miliona ludności prowincji. Po wprowadzeniu zmian administracyjnych gęstość zaludnienia w mieście spadła z 331 (w 1999 roku) do 258,7 osób na kilometr kwadratowy (dane ze spisu z 2000 roku, opublikowane przez Urząd Statystyczny Qinghai 24 kwietnia 2001; www.qhei.gov.cn). Zmniejszyła się też gęstość zaludnienia w Haidongu – ze 117 do 114,5 osób na km kwadratowy.
Po wprowadzeniu nowego podziału Haidong utracił czwartą część populacji, a liczba ludności Xiningu wzrosła o połowę. Zmiany administracyjne odebrały prefekturze Haidong ponad 25 procent PKB. Zysk Xiningu jest proporcjonalnie mniejszy i, według danych z 1999, wynosi około 14,7 procent. Oficjalne strony internetowe reklamują rafinerie, huty i atrakcje turystyczne Huangyuan. Huangzhong (z atutem w postaci Kumbumu) stawia na turystykę, górnictwo i hodowlę. Nowy potencjał transportowy niewątpliwie pomoże w rozwoju przemysłu, zwiększając dochody obu okręgów.
Choć państwo uznało Huangyuan za “okręg biedny” (rocznik statystyczny ChRL z roku 2000), dla Xiningu jest on bardzo wartościowy. Nazywany “strategicznym przejściem między Qinghai a Tybetem” (www.xining.gov.cn) , otwiera drogę do północnego i środkowego Tybetu, czyli większej części Qinghai i Tybetańskiego Regionu Autonomicznego (TRA). Po wprowadzeniu nowego podziału w 2000 roku Xining zaczął się rozbudowywać na południe i zachód. Powstaje droga szybkiego ruchu do Kumbum i Ping’an oraz nowa czteropasmówka z Huangyuan do Daotanghe, gdzie zbiegają się autostrady 109 (do Golmud i Lhasy) oraz 214 (do Czamdo). W tym samym czasie przystąpiono do budowy linii kolejowej z Huangyuan do TPA Colho. Choć oficjalne źródła milczą na jej temat i do tej pory nie wiadomo, dokąd dokładnie będzie biegła, z pewnością zmieni oblicze Colho.
Prefekturę Haidong powołano w 1987 roku; wcześniej jej okręgi podlegały Xiningowi. Xining i Haidong to jedyne regiony Qinghai, kontrolowane przez Chiny i zdominowane przez Chińczyków przed utworzeniem ChRL w 1949 roku. Na skutek przymusowych i dobrowolnych przesiedleń, które zmieniły Tybetańczyków w niewielką grupę mniejszościową, populacja wzrosła tu od niecałego miliona w 1949 do trzech milionów osób w 1990 roku.
Nowy podział administracyjny zwiększył
odsetek Tybetańczyków w mieście Xining (z 2,7 w 1990 roku do 4,6
procent), zmniejszając go w Huangzhong i Huangyuan
(z 8,7 do 4,6 procent). W Haidongu
zmiany są minimalne (z 8,7 na 8,6 procent).