Chiński (putonghua) staje się głównym językiem wykładowym już nie tylko w œrednich, ale i podstawowych szkołach Tybetańskiego Regionu Autonomicznego. Zaczęto od Lhasy, ale podobne zmiany majš zajœć wkrótce w całym TRA. Tybetańscy nauczyciele bojš się o swoje posady; realizacja planu władz musi pocišgnšć za sobš zatrudnienie wielu Chińczyków. Ostatni plan pięcioletni zakłada “rekrutację chińskich nauczycieli” do pracy w Tybecie.
 

Wiejska szkoła podstawowa, jesień 2000 Š Barefoot Images.

Reforma systemu edukacyjnego TRA zakłada nauczanie matematyki, chińskiego i, w niektórych placówkach, angielskiego na poziomie podstawowym w języku chińskim. Jeżeli zostanie wprowadzona, jedynym przedmiotem wykładanym w języku tybetańskim pozostanie właœnie język tybetański. Do tej pory w większoœci szkół podstawowych TRA językiem wykładowym był tybetański (według agencji Xinhua, w 1996 roku – w 95 proc.). Od kilku lat, głównie za sprawš braku tybetańskich nauczycieli, w niektórych szkołach nauczano jednak po chińsku.  Tybetańczycy sš zadowoleni z nauczania w szkołach podstawowych chińskiego i angielskiego, gdyż daje to im szansę na opanowanie dwóch języków i konkurowanie z Chińczykami na rynku pracy. We współczesnym TRA językiem handlu i gospodarki jest chiński. Wielu boi się jednak o przyszłoœć języka tybetańskiego, które jest rdzeniem tybetańskiej tożsamoœci i kultury.

ródła TIN informujš, że nauczyciele i rodzice obawiajš się też obniżenia poziomu nauczania, gdyż tybetański jest pierwszym, ojczystym językiem tybetańskich dzieci. Co więcej, od kilku lat tybetańscy uczeni i nauczyciele opracowywali wiele nowych, dobrych, tybetańskojęzycznych podręczników do matematyki i nauk przyrodniczych dla szkół podstawowych i œrednich.

Tybetańscy nauczyciele, wykładajšcy po tybetańsku matematykę, angielski itd., obawiajš się o swoje posady. Po wprowadzeniu reform ich miejsce mogš zajšć Chińczycy. Niedawno do jednej ze podlhaskich szkół œcišgnięto dużš grupę chińskich nauczycieli, którzy mieli uczyć angielskiego. Ponieważ uczniowie ich nie rozumieli, po pewnym czasie znów zatrudniono Tybetańczyków.
 
 

Dziesišty plan pięcioletni Pekinu dla TRA zakłada sprowadzanie nauczycieli z Chin, by “podnieœć poziom edukacji w regionie”. “Musimy efektywniej wykorzystywać wyszkolony personel – stanowi plan, którego fragmenty opublikował 9 czerwca Dziennik Tybetański – oraz aktywnie rekrutować niezbędne kadry z zewnštrz [TRA]. (...) Do nauczania trzeba werbować najlepszych. Jednoczeœnie uniwersytety w Chinach œrodkowych muszš kształcić wykwalifikowanych wykładowców dla Tybetu, którzy zasilš lokalne szeregi kadr nauczycielskich”.  Kwestia języka tybetańskiego była jednym z najważniejszych problemów systemu edukacyjnego po zajęciu Tybetu przez Chiny w latach 1949-50 i w okresie liberalizacji (poczštek lat osiemdziesištych). Już pierwsza konstytucja ChRL gwarantowała “narodowoœciom” prawo do posługiwania się własnymi językami w administracji i edukacji. Artykuł 12 Ustawy o systemie oœwiaty stanowi, że “szkoły i inne instytucje edukacyjne dla narodowoœci mniejszoœciowych mogš obrać za język wykładowy język, którym w mowie lub piœmie posługuje się grupa etniczna albo społecznoœć lokalna” (Xinhua, 20 marca 1995).

Szkoła na lhaskim Barkhorze, jesień 2000 Š Barefoot Images.

W 1987 roku X Panczenlama i jeden z najwyżej postawionych tybetańskich dygnitarzy Ngabo Ngałang Dzigme wymogli na Zgromadzeniu Przedstawicieli Ludowych TRA przyjęcie “Zasad studiowania, używania i rozwijania języka tybetańskiego”, które okreœlały miejsce tybetańskiego w systemie oœwiaty i życiu publicznym. “Od trzydziestu z czymœ lat, jakie minęły od pokojowego wyzwolenia Tybetu, problem studiowania, używania i rozwijania języka tybetańskiego wędrował bardzo krętš œcieżkš”, mówił wtedy Panczenlama (Radio Tybet, 12 lipca 1987). Nowe przepisy stanowiły, że w 1993 roku tybetański będzie językiem wykładowym we wszystkich gimnazjach, a w 1997 – w liceach i technikach Tybetu. Za sprawš apatii urzędników i braku funduszy nigdy ich w pełni nie zrealizowano. Po III Forum (1994) Pekin wycofał się z przywilejów i poszanowania dla “odrębnoœci kulturowej” Tybetu, stawiajšc na asymilację z “macierzš”. Trzy lata póŸniej ogłoszono plan nauczania chińskiego od pierwszej klasy szkoły podstawowej. Przeniesiony niedawno do Pekinu Tenzin mówił wówczas, że przepisy z 1987 roku okazały “niepraktyczne” i “nie przystawały do rzeczywistoœci Tybetu. W szkołach regionu autonomicznego nauczamy więc i tybetańskiego, i chińskiego” (Xinhua, 17 kwietnia 1997).