7 kwietnia, nocš, funkcjonariusze Biura Bezpieczeństwa Publicznego prowincji Sichuan aresztowali Tulku Tenzina Delka, znanego lamę z okręgu Lithang Tybetańskiej Prefektury Autonomicznej Kardze, i jego czterech asystentów: Cultrima Dhargjala, Tamdina Ceringa, Asze Dhargjala i Dhondupa. Władze oskarżajš ich o zaplanowanie serii zamachów bombowych w Czengdu.
 
 

Wydaje się, że Chińczycy, którzy widzš w Tulku Tenzinie Delku “separatystę”, próbujš spreparować przeciwko niemu oskarżenie o podkładanie bomb. Tulku słynšł z walki o poszanowanie tybetańskiej religii i kultury, działalnoœci charytatywnej i otwartego krytykowania represyjnej polityki ChRL w Tybecie. Był rozjemcš w wielu lokalnych sporach. Zawsze podkreœlał, że Tybetańczycy muszš stosować się do nauk Dalajlamy, rozwišzywać konflikty w sposób pokojowy i stać na straży swego dziedzictwa kulturowego. Władze chińskie najwyraŸniej upodobały sobie ostatnio znanych duchownych, którzy mieli kontakty z Jego Œwištobliwoœciš. W marcu 2000 skazano na pięć lat więzienia Gesze Sonama Phuncoga, którego oskarżono o “spotkanie” z Dalajlamš i “zanoszenia modłów o jego długie życie”. Główny opat kompleksu Serthar, Khenpo Dzigme Phuncog, który widział się z Dalajlamš w 1990 roku, jest więziony incommunicado, a z jego Instytutu wydalono ponad osiem tysięcy uczniów. Wszyscy trzej pochodzš z okręgu Kardze prowincji Sichuan.

Tulku Tenzin Delek

Tulku Tenzin Delek, znany także jako Ah-Nga Taszi, urodził się w 1950 roku w Lithangu. Siedem lat póŸniej wstšpił do klasztoru Lithang i otrzymał œwięcenia od opata Khensura Szakpy. W 1959 roku, po przejęciu przez Chińczyków pełnej kontroli nad Tybetem, wrócił do rodzinnego domu.

Kiedy do Tybetu przybyli pierwsi oficjalni przedstawiciele Dalajlamy, udzielił im szczegółowych informacji o zniszczeniach, jakich dokonano w tybetańskich klasztorach. W 1978 roku spotkał się potajemnie ze zwolnionym z więzienia Panczenlamš, proszšc go o wstawienie się za Tybetańczykami, których przeœladowano jako “wrogów ludu”, i wyjednanie zgody na odbudowanie zrównanych z ziemiš œwištyń. W 1982 roku wyjechał do Indii, spotkał się z Dalajlamš i przez szeœć lat studiował w odtworzonym na wychodŸstwie klasztorze Drepung. W 1983 roku Dalajlama uznał go za inkarnację Gesze Adhama Phuncoga i nadał mu imię Tenzin Delek.

W 1987 roku wrócił do Tybetu i zaczšł wznosić klasztor w wiosce Othok Thang Karmar w okręgu Njagczuka (chiń. Yajiang Xian). Gdy władze lokalne próbowały zatrzymać budowę, pojechał do Pekinu, gdzie dzięki poparciu Panczenlamy uzyskał odpowiednie zezwolenia.

W latach 1991-95 zdołał zbudować jeszcze siedem klasztorów oraz dom starców w okręgu Njagczuka TPA Kardze. Wielokrotnie spotykał się z miejscowymi dygnitarzami, próbujšc powstrzymać karczowanie lasów, które, jak powiadał, stanowiły własnoœć lokalnej ludnoœci. Urzędnicy byli głusi na jego apele, wniósł więc sprawę do sšdu szczebla prowincji.

W maju 1995 roku, kiedy Chińczycy zakwestionowali decyzję Dalajlamy w sprawie wyboru Panczenlamy, publicznie oœwiadczył, że “uznaje wyłšcznie chłopca, którego wskazał Jego Œwištobliwoœć”. “Poleciliœcie usunšć zdjęcia Jego Œwištobliwoœci z naszych klasztorów. To dla mnie bez znaczenia. Przestrzeganie waszego zakazu nie umniejszy mego oddania dla Jego Œwištobliwoœci, a złamanie go – nie zwiększy wiary. Dalajlama jest po prostu moim sercem”, powiedział funkcjonariuszom.

W 1997 roku władze Kardze oficjalnie postawiły mu szeœć zarzutów – m.in. o “narażanie na szwank bezpieczeństwa państwa” i “nielegalne wznoszenie klasztorów”. Administracyjny “akt oskarżenia” wysłano do 18 okręgów. Tulku zniknšł na pięć miesięcy w pustelni, a w tym czasie Tybetańczycy zebrali około 30 tys. podpisów pod petycjš o uchylenienakazu aresztowania. Oskarżenie wycofano.

Pod koniec 1997 roku Tulku założył szkołę, w której znalazło schronienie 300 sierot oraz dzieci najbiedniejszych koczowników i chłopów z Njagczuki. Osobiœcie ponosił wszystkie koszty – płacił za ubrania, wyżywienie i wynajmował nauczycieli. Władze uznały, że placówka jest nielegalna, poddały dzieci “edukacji patriotycznej”, a szkołę zamknęły. Wkrótce potem zlikwidowano również dom starców.

W 2000 roku Tulku podjšł się mediacji w konflikcie o pastwiska w Lithangu i Moli, który kosztował życie co najmniej dwóch osób. Wzbudził tym wœciekłoœć władz, ponownie narażajšc się na aresztowanie. I tym razem zniknšł w pustelni – na siedem miesięcy – zostawiajšc swoim uczniom list, w którym pisał: “Nigdy nie popełniłem przestępstwa politycznego. Władze poleciły mi, telefonicznie, stawić się w areszcie œledczym, gdyż majš mi coœ do powiedzenia. Wrócę, jeœli uda się podjšć jakieœ działania prawne, które doprowadzš do wycofania zarzutów”.

Pod kolejnš petycjš do rzšdu centralnego podpisało się ponad 20 tys. osób. W odpowiedzi Pekin pozbawił Tulku “prawa” do odprawiania rytuałów religijnych, zabronił mu wyjeżdżać z okręgu i nakazał “prowadzić życie zwykłego mnicha”.