Tybetańskie Centrum Praw Człowieka i Demokracji
TCHRD
24 sierpnia 2001
 

Gdzie jest Czadrel Rinpocze


Tybetańczycy są coraz bardziej zaniepokojeni „nieobecnością” Czadrela Rinpocze, sześćdziesięciodwuletniego byłego opata klasztoru Taszilhunpo, stojącego na czele grupy poszukującej następcy X Panczenlamy, którego sześcioletni wyrok skończył się w maju. Czadrel Rinpocze, aresztowany 17 maja 1995 za „spiskowanie z siłami separatystycznymi”, czekał na wyrok aż dwa lata.

Według informacji napływających do TCHRD, Tybetańczycy z Lhasy i Szigace, zwłaszcza mnisi klasztoru Taszilhunpo, są poważnie zaniepokojeni brakiem informacji o terminowym zwolnieniu, miejscu pobytu i stanie zdrowia Rinpocze. Jego sześcioletni wyrok skończył się w maju. Wielu obawia się, że ta cisza może świadczyć o tym, że Rinpocze nie żyje.
Znowelizowany kodeks postępowania karnego ChRL stanowi, że okres aresztu zalicza się w poczet zasądzonej kary. Tak więc zgodnie z chińskim prawem, wyrok Czadrela Rinpocze, którego aresztowano 17 maja 1995, skończył się 16 maja 2001.
„Dalsze więzienie Czadrela Rinpocze jest kolejnym dowodem na to, że Pekin nic sobie nie robi z własnych przepisów ani prawa międzynarodowego. To jawne pogwałcenie artykułu 9 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, który Chiny podpisały w październiku 1998”, powiedział Lobsang Zajul, dyrektor Tybetańskiego Centrum Praw Człowieka i Demokracji z Dharamsali.
14 maja 1995 roku Dalajlama ogłosił, że inkarnacją X Panczenlamy jest sześcioletni Gendun Czokji Nima. Trzy dni później władze chińskie aresztowały Czadrela Rinpocze i jego asystenta, Dziampę Czunga, na lotnisku w Czengdu (prowincja Sichuan).
21 kwietnia 1997, po dwóch latach uwięzienia incommunicado, Przejściowy Sąd Ludowy w Szigace skazał Rinpocze i jego asystenta na niejawnym procesie. W maju 1997 agencja Xinhua podała, że Rinpocze skazano na podstawie artykułu 92, pierwszego paragrafu artykułu 186, artykułów 23, 24, 51 i 64 oraz drugiego paragrafu artykułu 59 kodeksu postępowania karnego ChRL.
Czadrel Rinpocze został skazany na sześć lat więzienia i trzy lata pozbawienia praw publicznych za „spiskowanie w celu podzielenia kraju” i „ujawnienie tajemnicy państwowej”. Cztery miesiące po ogłoszeniu wyroku rzecznik chińskiego MSZ Chen Jian oświadczył, że Czadrel Rinpocze „jest chory i hospitalizowany”, a nie „więziony”. Dziampę Czunga, pięćdziesięcioletniego mnicha i asystenta Rinpocze, skazano na cztery lata więzienia i utratę praw publicznych na dwa lata. Postawiono mu podobne zarzuty.
Pierwsze raporty o miejscu pobytu Rinpocze pojawiły się dopiero we wrześniu 1997 roku. Okazało się, że przeniesiono go z okręgu Troczu (chiń. Heishui) do więzienia nr 3 Chuandong, placówki o zaostrzonym rygorze dla „najgroźniejszych” więźniów politycznych. Rinpocze został osadzony w najbardziej strzeżonej części Chuandong, nazywanej „więzieniem w więzieniu” pod koniec kwietnia lub na początku maja 1997. W lipcu, prostując przeciwko zakazowi odwiedzin, rozpoczął strajk głodowy. Źródło TCPCD podaje, że był wtedy ciężko chory.
Przed aresztowaniem Czadrel Rinpocze był dyrektorem Stowarzyszenia Administracji Społecznej, przewodniczącym komitetu demokratycznego zarządzania klasztoru Taszilhunpo, członkiem Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej (OLPKK) i wiceprzewodniczącym jej regionalnego oddziału „autonomicznego”.
W 1989 roku władze chińskie powierzyły mu oficjalny Komitet Poszukiwawczy, który miał odnaleźć inkarnację X Panczenlamy. Popierany przez Pekin Czadrel Rinpocze nawiązał kontakt z Dalajlamą, by kandydata zaakceptowały obie strony – Jego Świątobliwość i władze chińskie.
W maju 1996 Czadrel Rinpocze nie piastował już żadnych stanowisk, gdyż „złamał podstawowe zasady i utracił patriotyczny kręgosłup polityczny”. 24 maja tego roku Radio Lhasa nazwało jego dymisję „oczyszczeniem szeregów OLPKK ze złych elementów”.


[powrót]