XI Panczenlama Gendun Czokji Nima obchodzi dziœ dwunaste – i szóste już za kratami – urodziny. 14 maja 1995 roku Jego Œwištobliwoœć Dalajlama uznał go za inkarnację Panczenlamy. Następnego dnia Gendun Czokji Nima i jego rodzice zniknęli. Rzšd Chińskiej Republiki Ludowej zaprzeczał oskarżeniom tybetańskiego rzšdu na wychodŸstwie i innych organizacji o uprowadzenie chłopca. Kilka miesięcy póŸniej władze chińskie mianowały własnego Panczenlamę.
Rok póŸniej, w maju 1996, ChRL przyznała się do przetrzymywania XI Panczenlamy „na proœbę jego rodziców”, gdyż „groziło mu porwanie przez separatystów i nie był bezpieczny”. Rzšd ChRL przedstawił takie uzasadnienie uwięzienia chłopca, choć wczeœniej odmówił Dalajlamie tradycyjnego prawa do rozpoznania Panczenlamy i nie uznał Genduna Czokji Nimy za prawdziwš inkarnację. Doprawdy trudno zrozumieć, dlaczego władze chińskie zapewniajš takie „bezpieczeństwo” dziecku, w którym widzš zwyczajnego chłopca.
Z relacji nowych uchodŸców i turystów wynika, że zdjęcia mianowanego przez Chińczyków Panczenlamy rozpowszechnia się w całym Tybecie. Widać je przede wszystkim w głównych klasztorach i hotelach. Jednoczeœnie zakazano posiadania zdjęć Jego Œwištobliwoœci i Genduna Czokji Nimy. W maju 1996 ChRL ogłosiła kampanie „mocnego uderzenia” i „reedukacji patriotycznej” w tybetańskich klasztorach. W ramach owych kampanii zmuszano duchownych do uznania mianowanego przez władze Panczenlamy i wyrzeczenia się Genduna Czokji Nimy. Los Panczenlamy i jego rodziców jest dla chińskiego rzšdu tematem tabu.
Wiele delegacji i organizacji, w tym Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka, poruszało na najwyższych szczeblach sprawę Panczenlamy i wyrażało zaniepokojenie jego losem. ChRL nadal jednak odmawia dostępu do chłopca i jego rodziców niezależnym obserwatorom. W paŸdzierniku 2000, podczas kolejnej sesji dwustronnego dialogu z Chinami na temat praw człowieka, brytyjscy dyplomaci pytali chińskš delegację o Genduna Czokji Nimę. „Naciskaliœmy na Chińczyków, by dopuœcili do chłopca niezależnego obserwatora, zaakceptowanego przez chiński rzšd i Tybetańczyków, który sprawdziłby, jak się on czuje i w jakich żyje warunkach – informował parlament John Battle z brytyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. – Chińczycy oœwiadczyli, że chłopiec jest zdrowy i uczęszcza do szkoły. Powiedzieli, że jego rodzice nie chcš, by ich życie zakłócali cudzoziemcy i dziennikarze. Pokazano nam, lecz nie dano, dwa zdjęcia, przedstawiajšce jakoby Panczenlamę”.
Chińscy dygnitarze – przez stół – pokazali brytyjskim delegatom dwie fotografie, przedstawiajšce chłopca, piszšcego na tablicy chińskie znaki i grajšcego w tenis stołowy. Nie było szans na identyfikację dziecka. Wyglšdało jedynie na to, że jest ono mniej więcej w odpowiednim wieku. Nie uzyskano też żadnych informacji o miejscu jego pobytu.
Tybetańskie Centrum Praw Człowieka jest oburzone cišgłym więzieniem Panczenlamy przez rzšd ChRL. Sytuacja, w której stały członek Rady Bezpieczeństwa ONZ może szczycić się przetrzymywaniem najmłodszego więŸnia politycznego na œwiecie, wymaga jednomyœlnoœci i stanowczego działania społecznoœci międzynarodowej.