18 tybetańskich uchodŸców deportowano dziœ – pod naciskiem ambasady ChRL – z Nepalu do Tybetu. O szóstej rano policjanci z komisariatu Hanuman Dhoka w Katmandu wyprowadzili ich siłš z budynku i wepchnęli do policyjnej furgonetki. Naoczni œwiadkowie twierdzš, że deportowani stawiali opór.

Całš grupę przewieziono do przylegajšcego do biur Departamentu Imigracyjnego policyjnego kasyna, gdzie czekał już samochód ambasady Chin. Furgonetka miała zasłonięte tablice rejestracyjne i okna. Za chińskim autem pojechało troje zagranicznych korespondentów, którzy twierdzš, że na przejœciu granicznym w Dram Tybetańczyków przekazano [bez żadnych formalnoœci] chińskim służbom bezpieczeństwa.

Wczoraj wieczorem na komisariat Hanuman Dhoka przewieziono również Tasziego z centralnego więzienia Badhra, który także został deportowany.

Władze Nepalu deportowały Jeszi (wiek: 13 lat, kobieta), Tenzina Nimę (14, m.), Rinczena Dhondupa (14, m.), Gjalcena Łangczuka (14, m.), Lobsang Dziampę (16, k.), Joten (17, k.), Rinzin Dolmę (17, k.), Cultrima Gjaco (17, m.), Thuptena Ceringa (18, m.), Kelsanga Łangdu (19, m.), Taszi Czedon (19, k.), Lobsanga Phuncoga (21, m.), Tasziego (22, m.), Lobsanga Tenpę (23, m.), Jeszego Sangpo (23, m.), Lobsanga (25, m.), Lobsanga Tenphela (28, m.) i Gelka (30, m.). Troje dzieci – Tenzin Dolkar (6, k.), Lobsang Dała (6, m.) oraz Pasang Diki (9, k.) – które przekazano wczeœniej Tybetańskiemu Oœrodkowi dla UchodŸców w Katmandu – nie zostały wywiezione do Chin.

Dziewięcioro z 18 deportowanych nie ukończyło osiemnastego roku życia. Ich deportacja jest jawnym pogwałceniem Konwencji Praw Dziecka – “Państwa-Strony podejmš właœciwe œrodki, aby dziecko, które ubiega się o status uchodŸcy (...) otrzymało odpowiedniš ochronę i pomoc humanitarnš, które pozwoliłyby mu korzystać z praw gwarantowanych w niniejszej Konwencji” (art. 22) – której stronš jest Nepal. Artykuł 14 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka stanowi, że “każda osoba jest uprawniona do ubiegania się o azyl i korzystania z niego w innych krajach”.

Artykuł 3 nepalskiej Ustawy Imigracyjnej z 1992 roku mówi, iż “żaden cudzoziemiec nie może wkroczyć ani przebywać na terytorium Królestwa Nepalu bez paszportu i wizy”. Artykuł 8 zobowišzuje urzędników imigracyjnych do wszczęcia postępowania w razie naruszenia przepisów owej ustawy. Po wszczęciu postępowania urzędnicy mogš “rejestrować oœwiadczenia oskarżonych, udzielać im zwolnień warunkowych, zwolnić za poręczeniem lub kaucjš lub aresztować za zgodš sšdu na nie więcej niż 25 dni, jeœli istniejš po temu uzasadnione podstawy”. Punkt 2 artykuł 8 pozwala na zastosowanie dłuższego uwięzienia, jeżeli nie zostanie wpłacona kaucja – tak też się stało w przypadku 18 Tybetańczyków, których grzywny zamieniono na kary od trzech do dziesięciu miesięcy więzienia. Kiedy przedstawiciele Tybetańskiego Oœrodka dla UchodŸców zapłacili grzywny, o uwięzionych upomniała się ambasada ChRL, żšdajšc ich deportacji.

Tymczasem przepisy stanowiš, że po wpłaceniu kaucji osadzonego należy zwolnić – chyba że wpłynie traktatowy wniosek o ekstradycję. W przypadku deportacji cudzoziemca urzędnik imigracyjny musi przedstawić raport Dyrektorowi Generalnemu, a ten uzyskać zgodš rzšdu Jego Królewskiej Moœci.

TCPCD wyraża najwyższe zaniepokojenie tym zdumiewajšcym naruszeniem prawa Nepalu. Naruszenie prawa imigracyjnego nie jest w Nepalu przestępstwem, tymczasem tybetańskich uchodŸców osadzono w komisariacie Hanuman Dhoka z pospolitymi przestępcami. Wszystko, co działo się z nimi w cišgu ostatnich dwóch dni, nie ma żadnych podstaw w nepalskich przepisach.

Choć w prawie nepalskim nie ma pojęcia “uchodŸcy”, do tej pory obowišzywała “dżentelmeńska umowa” między Wysokim Komisarzem ONZ ds. UchodŸców (UNHCR) i rzšdem Nepalu, na postawie której pozwalano uciekinierom z Tybetu na tranzyt do Indii. Nepal jest również stronš Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz jego dwóch Protokołów Fakultatywnych, który zobowišzuje go do chronienia praw uciekajšcych przed przeœladowaniami Tybetańczyków.

TCPCD wyraża oburzenie postawš rzšdu ChRL, który wywarł presję na władze Nepalu, zmuszajšc je do złamania obowišzujšcych przepisów, by pozbawić grupę Tybetańczyków ich podstawowych praw i wolnoœci. Stosunki z Chinami sš najwyraŸniej ważniejsze od prawa Nepalu. Tybetańczyków deportowano do kraju, z którego uciekali przed przeœladowaniami i z pewnoœciš poniosš surowe konsekwencje tego “aktu zdrady”.