Znam cię, wiem o tobie wszystko, bo jestem z tobš zawsze. Jesteœ normalnym człowiekiem, masz pięć zmysłów, jak wszyscy. Ale inteligencja, wiedza, szczeroœć, cierpliwoœć i odwaga – to czyni cię lepszym od wielu.
Jesteœ przecież człowiekiem nieszczęœliwym. Twoim narodzinom nie towarzyszyły żadne pomyœlne znaki – nie zatrzęsła się Ziemia, nie rozkwitły tęcze. Wstyd powiedzieć, ale przyszedłeœ na ten œwiat, wrzeszczšc wniebogłosy. Twój ociec nie posiadał się z radoœci, kiedy dowiedział się, że jesteœ chłopcem. Pobiegł na dach z konchš i, jak każe nasza tradycja, trzykrotnie w niš zadšł, by ogłosić wszem i wobec twoje narodziny. Pobłogosławiony synem, złożył ręce na sercu i modlił się o spełnienie twoich wszystkich pragnień.
Zaraz po wydaniu cię na œwiat matka, choć przeszywał jš niewyobrażalny ból, uniosła głowę, by sprawdzić, czy jesteœ chłopcem czy dziewczynkš, i czy masz wszystkich pięć zmysłów. Twój płacz słyszeli tylko rodzice, a dŸwięk konchy – ledwie garstka sšsiadów. Nikt nie wiedział, że twój ojciec się o ciebie modli; nie usłyszały go nawet lokalne bóstwa i opiekunowie. A ból pozostał tajemnicš twojej matki.
Jesteœ nieszczęœliwym dzieckiem. Kiedy przyszedłeœ na œwiat, byli przy tobie ojciec i matka, ale ojciec zniknšł dwie godziny póŸniej. Od tego czasu jesteœ sierotš.
Twoi rodzicie wiele razem przeszli – był w tym smutek, był i œmiech. Jeœli chcesz poznać ich historię, zapytaj, proszę, matkę. Ona ci powie, jak żyli z twoim ojcem.
Ja muszę jednak opowiedzieć ci o czymœ, czego nie możesz pamiętać – o dniu twoich narodzin.
Jesteœ naprawdę nieszczęœliwym dzieckiem. Jesteœ jednym z dzieci, które przyszły na œwiat w czasie rewolucji kulturalnej. Urodziłeœ się w 1968 roku; nie wiesz kiedy. Nawet twoja matka nie zna daty. Urodziłeœ się, gdy ludzie zwalczali cztery przeżytki – stare myœlenie, stare obyczaje, starš kulturę i stare nawyki – i krzyczeli: „Rewolucja nie jest zbrodniš! Trzeba się buntować!”. Zbrodnia twojego ojca polegała na tym, iż naprawdę myœlał, że trzeba.
Dwie godziny po twoich narodzinach do twojego domu przyszło pięciu czy szeœciu czerwonogwardzistów z pałkami. Jeden z nich nazywał się Samten i był najlepszym przyjacielem twojego ojca. Zbrodnia twojego ojca wišzała się z twoimi narodzinami. Jego zbrodnia polegała na trzykrotnym zadęciu w konchę, ogłaszajšcym œwiatu twoje narodziny. To była zbrodnia twojego ojca.
Czerwonogwardziœci zwišzali twojemu ojcu ręce na plecach i powlekli na postronku, który zarzucili mu na kark. Twój ojciec krzyknšł: „Synku, szczęœcie moje!”, odwracajšc się, by na ciebie spojrzeć. Z oczu płynęły mu łzy. Nie możesz wiedzieć, jak czuł się wtedy twój ojciec. Nawet ja nie umiem tego opisać. Twój ojciec nie wrócił już do domu.
Nie muszę ci opowiadać, jak czuła się wtedy twoja matka i w jakiej znaleŸliœcie się sytuacji, bo ona to wie i opowie ci o tym. Nie wiesz jednak, co stało się z twoim ojcem, gdy was opuœcił. Nie wie tego nawet twoja matka. Muszę więc opowiedzieć ci, co stało się z twoim ojcem po tym, jak cię opuœcił. Wysłuchaj mnie, proszę.
Twój ojciec był odważnym, naprawdę odważnym mężczyznš. Miał dwadzieœcia dziewięć lat, gdy czerwonogwardziœci wlekli go na postronku w deszcz i dziki wiatr. Rozległ się grzmot. To nie mógł być dobry znak, zwišzany z twoimi narodzinami. To był omen, że zostaniesz sierotš.
Twoi przodkowie mieli coœ, na czym mogli polegać: Potrójny Klejnot, a twoja wieœ coœ drogocennego, coœ, czemu całe pokolenia zanosiły hojne ofiary – górujšcy nad niš klasztor.
Czerwonogwardziœci zaprowadzili twojego ojca, bijšc go przez całš drogę, właœnie do tego klasztoru. Nie tak dawno nad jego bramš widniał napis Dga Dhe Zil Neon Ling (miejsce ujarzmienia wrogów), zastšpiony teraz tablicš Mimang Czikhang (œwietlica ludowa).
Jeszcze przed paru laty mnisi intonowali tu kojšce modlitwy: „Przyjmuję schronie w Buddzie. Przyjmuję schronienie w Dharmie. Przyjmuję schronienie w Sandze. Przyjmuję schronienie w Potrójnym Klejnocie”. Teraz ludzie skandowali: „Na pohybel Potrójnemu Klejnotowi! Niech żyje Przewodniczšcy Mao!”.
Nie tak dawno zbierało się tu wielu młodych ludzi z twojej wioski, żeby razem palić kadzidło. Gdy jego dym unosił się w niebo, krzyczeli: „Lhagjallo, opiekunie Amnie Njanczen, kiki soso lhagjallo!”. Teraz mury trzęsły się od haseł: „Religia, bogowie i opiekunowie to zabobony! Zniszczyć cztery stare!”.
W dniu twoich narodzin zorganizowano wiec walki z kontrrewolucjš. Na podium stał sekretarz Zheng, otoczony dumnymi z siebie członkami partii. Kontrrewolucjoniœci – w tym twój ojciec – zmienili wszystkich mieszkańców wioski w prawdziwych bohaterów. Lud pałał gniewem. Skšd wzišł się ów gniew? Spytałbym o to bogów, jeœli sš jacyœ godni zaufania. Ale to był czas niewiary.
Sekretarz Zheng otworzył wiec, wyliczajšc kontrrewolucjonistów i ich zbrodnie:
Damczoe – picie ludzkiej krwi i jedzenie ludzkiego mięsa.
Lhagjal – wiara w religię, bogów i opiekunów.
Sonam – zwišzki z klikš Dalaja.
Geden – oszukiwanie i okradanie ludu.
To byli kontrrewolucjoniœci. Każdy miał wysokš papierowš czapkę i kwadratowš tablicę na piersi. Na tablicach umieszczono opis zbrodni i czerwony krzyż. Jednym z owych mężczyzn był twój ociec. Powiem ci teraz, jak nazywał się twój ojciec. Twój ojciec nazywał się Lhagjal. Lhagjal wierzył w religię, bogów i opiekunów. Twój ojciec. A wszystko to wydarzyło się w dniu twoich narodzin. Dlatego jesteœ nieszczęœliwym dzieckiem.
Najlepszy przyjaciel twojego ojca, Samten, został bohaterem. Uderzył twego ojca w twarz i powiedział: „Lhagjalu, kontrrewolucjonisto, jeœli istniejš bogowie, przywołaj ich tutaj”. Twój ociec zacisnšł zęby i podniósł głowę.
„Podnosisz głowę? Rzucasz wyzwanie partii?!”, wykrzyknšł Samten i wbił palec w oko twojego ojca.
Opowiem ci teraz, co było dalej. Czerwonogwardziœci zabrali zbrodniarzy, w tym twego ojca, do miasta Rebkong. Było tam już wielu kontrrewolucjonistów, których zwieziono z całego okręgu: Szar Kalden Gjaco, Alak Dangkar, wódz Gjolpo Lingcang, Rongło Nangso i wielu, wielu innych. Wszystkich oskarżono o kontrrewolucję. Otoczyli ich żołnierze z karabinami i czerwonogwardziœci z ksišżeczkami, które zawierały wybrane myœli Przewodniczšcego Mao. Wszyscy krzyczeli: „Precz z kontrrewolucjš! Niech żyje Przewodniczšcy Mao!”.
Kończył się dzień twoich narodzin. Słońce powoli układało się za górš na zachodzie. Gwarne miasto Rebkong pogršżało się w mroku i ciszy. Kontrrewolucjonistów podzielono na dwie grupy, załadowano na dwie ciężarówki i wywieziono na północ. Nikt nie wie dokšd.
Ciężarówka z kontrrewolucjonistami rozpłynęła się w nocnej ciszy. Tak mi przykro. To wszystko, co wiem o twoim ojcu. Nie wiem, czy żyje czy umarł. Wiem tylko, że do tej pory nie wrócił do domu.
 

Tibetan Bulletin, vol. 5, nr 3, lipiec-sierpień 2001.