7 listopada 2024
Dalajlama gratuluje wyboru Donaldowi Trumpowi: „Tybetańczykom i mnie dane było korzystać ze wsparcia kolejnych prezydentów i zwykłych Amerykanów w wysiłkach, mających na celu ochronę i zachowanie naszej starożytnej, buddyjskiej kultury pokoju, współczucia i niestosowania przemocy, które mogą służyć całej ludzkości. Życzę Panu wszelkich sukcesów w zmaganiach z przyszłymi wyzwaniami, zaspokajaniu potrzeb i wypełnianiu aspiracji Amerykanów oraz wspieraniu światowego pokoju”.

4 listopada 2024
Taszi Łangczuk zostaje zwolniony z aresztu w Juszu (chiń. Yushu), w którym spędził 15 dni, gdyż według policji „od czerwca rozpowszechniał fałszywe informacje w mediach społecznościowych, uporczywie ośmieszając i znieważając organy administracji państwowej”, co miało „negatywny wpływ na użytkowników internetu i zakłócało porządek społeczny”.

1 listopada 2024
Tybetańskie źródła podają, że Losel, trzydziestoośmioletni mnich klasztoru Sera, 21 października został „zamęczony” w lhaskim areszcie śledczym. „Bili podczas przesłuchań. Musiał doznać obrażeń wewnętrznych, ale nie przewieźli go do szpitala i zmarł w więzieniu”.

30 października 2024
Wiceminister rozwoju i technologii Jacek Tomczak – oskarżany przez media m.in. o ordynarny lobbing na rzecz chińskich koncernów technologicznych – podaje się do dymisji.

26 października 2024
Congon Cering – autor opublikowanego tydzień wcześniej w mediach społecznościowych apelu do „władz centralnych” w sprawie dewastowania środowiska przez chiński koncern i bezczynności lokalnych aparatczyków – zostaje zatrzymany w Zungczu (chiń. Songpan), w prowincji Sichuan.

24 października 2024
Tybetańskie Centrum Praw Człowieka i Demokracji (TCHRD) informuje, że „na początku września” zatrzymano w Ngabie (chiń. Aba) dwóch mnichów Kirti i dwoje świeckich. Mogą być podejrzewani o upublicznienie informacji o zamknięciu przyklasztornych szkół i internowaniu ich uczniów, bo przez cały październik policja „przeszukuje” telefony wszystkich duchownych i zmusza przełożonych do „organizowania lekcji prawa”.

22 października 2024
Piętnaście państw, wśród których nie ma Polski – Australia, Dania, Finlandia, Francja, Holandia, Islandia, Japonia, Kanada, Litwa, Niemcy, Norwegia, Nowa Zelandia, Szwecja, USA, Wielka Brytania – krytykuje Chiny na forum Zgromadzenia Ogólnego za naruszanie praw człowieka w Xinjiangu i Tybecie oraz ignorowanie raportów i apeli agend ONZ w tej sprawie, podkreślając, że żadne państwo nie jest doskonałe, ale też żadne nie może uchylać się przed kontrolą – wziętych na siebie dobrowolnie – zobowiązań do przestrzegania praw człowieka.

21 października 2024
Wicemarszałek Monika Wielichowska – przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu na Rzecz Tybetu w ostatnich dwóch kadencjach – przyjmuje w sejmie Sonama Frasi, przedstawiciela Dalajlamy w Europie Północnej i Środkowej.

1 października 2024
Kiedy przewodniczący Xi Jinping wylicza na Tiananmen „wiekopomne osiągnięcia” 75-lecia ChRL, której proklamowanie „było najważniejszą chwilą w pięciu tysiącleciach cywilizacji chińskiej”, władze lokalne wprowadzają nadzwyczajne środki bezpieczeństwa w Tybecie, „zmuszają ludzi do wywieszania transparentów z życzeniami urodzinowymi, musztrują dzieci przebrane w mundury i organizują konkursy znajomości mandaryńskiego w klasztorach”.

27 września 2024
Xi Jinping wygłasza przemówienie do przedstawicieli „grup etnicznych” w przeddzień rocznicy proklamowania ChRL. W konferencji biorą udział wszyscy członkowie Stałego komitetu biura politycznego komitetu centralnego Komunistycznej Partii Chin. Przewodniczący wzywa do „zacieśniania i pogłębiania jedności społeczeństwa chińskiego państwa” przy pomocy „edukacji patriotycznej, kolektywizmu i socjalizmu”. Okolicznościowa nagrody otrzymują „352 wzorowe organizacje i 368 zasłużonych”.

26 września 2024
Po fali protestów paryskie Musée du quai Branly usuwa słowo „Xizang” z ekspozycji i katalogu wystawy sztuki tybetańskiej.

25 września 2024
Indyjscy wspinacze, zdobywszy jako pierwsi sześciotysięcznik w himalajskim masywie Gori Chen w stanie Arunaćal Pradeś, nadają mu imię (pochodzącego z Tałangu) Szóstego Dalajlamy – i autora popularnych do dziś miłosnych wierszy – Cangjanga Gjaco.

10 września 2024
Chen Wenqing – przewodniczący centralnej komisji ds. politycznych i prawnych, najważniejszego organu bezpieczeństwa Komunistycznej Partii Chin – składa wizytę w Lhasie i wzywa do „mocnego uderzenia w tybetańskich separatystów i wichrzycieli” przed rocznicą proklamowania ChRL. Wcześniej inspekcje w Tybecie prowadzą przewodniczący Najwyższego Sądu Ludowego i Najwyższej Prokuratury Ludowej, polecający podwładnym „wymierzać najsurowsze kary, żeby wywrzeć presję na terrorystów, separatystów etnicznych i innych zbrodniarzy”, oraz „bezwzględne zwalczać wszelkich przejawów separatystycznej infiltracji, sabotażu i innych zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa”

9 września 2024
Minister bezpieczeństwa publicznego ogłasza, że ChRL „będzie szkolić tysiące zagranicznych policjantów, żeby nadać światowemu porządkowi sprawiedliwszy, sensowniejszy i skuteczniejszy kształt”.

7 września 2024
Amerykański dziennik twierdzi, iż może potwierdzić pogłoski, że „zniknięty” wiosną zeszłego roku Qin Gang – były minister spraw zagranicznych i gwiazda dyplomacji w stylu „wilczego wojownika” – uniknął więzienia (za „skandal obyczajowy”), ale został „dla postrachu” zatrudniony w księgarni rządowego wydawnictwa.

6 września 2024
Trzynastu specjalnych sprawozdawców i grup roboczych ONZ upublicznia lipcowy list do przywódców ChRL, w którym wyraża „poważne zaniepokojenie” drastycznym naruszaniem praw tybetańskich „społeczności, liderów i duchownych”, podkreślając „brak jakichkolwiek konsultacji” przed podjęciem decyzji, „nieodwracalnie zmieniającej życie” setek przymusowo wysiedlanych ludzi, wobec których stosowano „represje, przemoc, arbitralne zatrzymania i aresztowania” za udział w pokojowych protestach przeciwko budowie hydroelektrowni Kamtok w Dege, w Sichuanie. Władze chińskie organizują konferencję „poświęconą reinkarnacji żywych buddów w buddyzmie tybetańskim” – czy raczej „obowiązkowemu losowaniu ze złotej urny” – w Lanzhou.

5 września 2024
Grupa francuskich tybetologów i sinologów publikuje list otwarty, protestując przeciwko muzeom, które „uginają się pod naciskiem Pekinu i fałszują historię”, zastępując słowo Tybet „chińskim regionem Xizang”.

3 września 2024
Lai Ching-te, prezydent (nigdy nienależącego do Chin i ciągle straszonego aneksją) Tajwanu, „wzywa” Pekin – o ile priorytetem KPCh jest faktycznie „integralność terytorialna” – do „odzyskania” ziem zajętych przez Rosję w XIX wieku (czyli miliona kilometrów kwadratowych z dzisiejszym Władywostokiem).

2 września 2024
Katastrofalne ulewy i powodzie w tybetańskich prefekturach prowincji Qinghai.

„początek września” 2024
Grupa dorosłych powstrzymuje przed „rzuceniem się do rzeki” pięciu chłopców, których zmuszono do opuszczenia klasztoru w Zungczu (chiń. Songpan), w Sichuanie i zapisano do „przypominającej bardziej więzienie” chińskiej szkoły z internatem.

27 sierpnia 2024
Wang Huning, przewodniczący Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej (teoretycznie, głównej platformy „mniejszości”) wzywa w Lhasie do „integracji wszystkich grup etnicznych” oraz „utożsamiania się z macierzą, narodem chińskim, chińską kulturą, Komunistyczną Partią Chin i socjalizmem o chińskiej specyfice”.

23 sierpnia 2024
Tybetańskie źródła podają, że w Nagczu (chiń. Naqu), w TRA policja zatrzymała młodą kobietę za „rozpowszechnianie pogłosek” o zlikwidowaniu szkoły Ragja Gangjdziong Szerig Norbuling w Gologu (chiń. Guoluo), w prowincji Qinghai.

8 sierpnia 2024
Katedra studiów nad ludobójstwem Uniwersytetu Yale publikuje raport, z którego wynika, że w ciągu ostatnich siedmiu lat władze chińskie wymierzyły Ujgurom – łącznie – kary 4 milionów 400 tysięcy lat więzienia.

7 sierpnia 2024
Wang Shujun – akademik, podający za „działacza demokratycznego” – zostaje uznany przez sąd w Nowym Jorku za winnego „szpiegowania” rodaków i Tybetańczyków w Stanach.

2 sierpnia 2024
Co najmniej cztery ofiary śmiertelne i kilkudziesięciu zaginionych – tragiczna powódź i osuwisko w Darcedo (chiń. Kangding), w Sichuanie.

1 sierpnia 2024
W związku z buddyjskim świętem Szoton władze chińskie „z dnia na dzień” wprowadzają „nadzwyczajne środki bezpieczeństwa” w Lhasie, między innymi „formalnie zobowiązując do donoszenia kurierów”.

31 lipca 2024
Po podpisaniu przez prezydenta Bidena Ustawy „o rozwiązaniu dla Tybetu” i wizycie amerykańskich parlamentarzystów w Dharamsali Pekin „karze” sankcjami (zakaz wjazdu dla całej rodziny i prowadzenia interesów w ChRL) za „mieszanie się w sprawy wewnętrzne Chin oraz podkopywanie ich suwerenności, bezpieczeństwa i rozwoju” kongresmena Jima McGoverna, jednego z najważniejszych sojuszników Tybetu w Waszyngtonie. „Uznam to za zaszczyt. Jeśli przywódcy ChRL nie lubią być krytykowani za naruszanie praw człowieka, powinni przestać je gwałcić. Mogliby zacząć od zaprzestania prześladowań w Tybecie, położenia kresu ludobójstwu w Xinjiangu i zakończenia walki z demokracją w Hongkongu”.

lipiec 2024
„Nowa rewolucja kulturalna”. Policja zaczyna „przeszukiwać wszystkie prywatne domy” w co najmniej czterech miejscowościach, w Ngabie (chiń. Aba), w Sichuanie. Funkcjonariusze każą „zrywać flagi modlitewne i rozbierać kadzielnice”, które Tybetańczycy tradycyjnie budują na dachach. „Mówi się, że testują tu kampanię, którą zaraz ogłoszą w innych regionach”. Jednocześnie władze zabraniają „wspólnego odmawiania modlitw w internecie i mediach społecznościowych”. Osoby, które zakładały takie grupy, są „wzywane na przesłuchania”.

30 lipca 2024
Pojawiają się doniesienia, że polscy myśliwi „lobbują za chińskim koncernem Hikvision”, oskarżanym przez USA za udział w łamaniu praw człowieka (i produkującym m.in. urządzenia do strzelania w nocy).

26 lipca 2024
Indyjskie media publikują zdjęcia satelitarne „strategicznego” mostu, przerzuconego przez Chiny nad jeziorem Pangong w „spornym” regionie wschodniego Ladakhu.

15 lipca 2024
Opóźnione o ponad pół roku, „kryzysowe” plenum KPCh. Rządowa agencja Xinhua wywołuje lawinę spiskowych teorii, nazywając Xi Jinpinga – wbrew jego własnej retoryce powrotu do maoistowskich korzeni – „wielkim reformatorem” (i architektem „ponad dwóch tysięcy przemian”), by po kilkunastu godzinach, bez słowa wyjaśnienia, usunąć cały wstępniak.

14 lipca 2024
Władze chińskie zamykają działającą od trzydziestu lat słynną, stawianą za wzór i wielokrotnie nagradzaną „średnią szkołę zawodową Dzigme Gjalcena” w Gologu (chiń. Guoluo), „prawdopodobnie ostatnią prywatną tybetańską szkołę w prowincji Qinghai”.

13 lipca 2024
Pekin błyskawicznie potępia Stany Zjednoczone za przyjęcie Ustawy o „rozwiązaniu dla Tybetu” – czyli „brutalną ingerencję” w sprawy wewnętrzne i „bardzo zły sygnał” dla rzeczników „niepodległości Xizangu” – mobilizując „patriotyczne siły” nazajutrz po podpisaniu przez prezydenta Bidena dokumentu, który OLPKK uznaje za „złowrogą farsę, raniącą uczucia Chińczyków, w tym Tybetańczyków”.

12 lipca 2024
Prezydent Biden podpisuje przyjętą przez obie izby Ustawę „o rozwiązaniu dla Tybetu”, czyniąc z tego zadania – które ma być osiągnięte „pokojowo, zgodnie z prawem międzynarodowym, na drodze dialogu bez warunków wstępnych” – cel polityki Stanów Zjednoczonych. Waszyngton wzywa Pekin do nierozpowszechniania kłamstw o historii Tybetu (jako „integralnej części Chin”), polecając Departamentowi Stanu ich dementowanie.

10 lipca 2024
Zebrani w Waszyngtonie przywódcy państw NATO (a więc i „zaszczycony przyjaźnią” Xi Jinpinga prezydent Duda) nazywają ChRL – rzecz bez precedensu – „decydującym czynnikiem, który umożliwia Rosji prowadzenie wojny przeciwko Ukrainie”.

8 lipca 2024
Dwa tygodnie po ogłoszeniu przez prezydenta Dudę „zaszczytnej przyjaźni” z Xi Jinpingiem chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza ćwiczy z białoruskim wojskiem „Atak Orłów 2024” przy polskiej granicy.

1 lipca 2024
Wiele rządów ostrzega swoich obywateli, że chińska policja – w imię „walki ze szpiegostwem i zagrożeniami bezpieczeństwa” – uzyskała uprawnienia do kontrolowania telefonów i innych urządzeń elektronicznych cudzoziemców. Władze chińskie wprowadzają „nadzwyczajne środki bezpieczeństwa” w związku ze zbliżającymi się urodzinami Dalajlamy.

28 czerwca 2024
Biuro Dalajlamy podaje, że „operacja wymiany stawu kolanowego udała się doskonale, a Jego Świątobliwość wrócił już do swojego pokoju i zjadł obiad. Wszyscy, którzy się nim opiekują, są niezwykle troskliwi i pomocni”.

27 czerwca 2024
Zgromadzenie ogólne Azjatyckiej Konferencji Buddyjskiej dla Pokoju jednogłośnie oddaje hołd dziełu Dalajlamy, ustanawiając jego urodziny (6 lipca) Światowym Dniem Współczucia. Rządowa agencja Xinhua informuje o postawieniu zarzutów korupcji i „nielojalności politycznej” dwóm – osobiście wybranym przez Xi Jinpinga – byłym ministrom obrony i generałom AL-W.

24 czerwca 2024
Prezydent Duda – bo, jak wyjaśnia, „Merkel latała tam co roku” – spotyka się w Pekinie z przewodniczącym Xi Jinpingiem. Mówi, że zawarł „chyba największe w historii” umowy na eksport polskiej żywności (ze szczególnym uwzględnieniem faszerowanego antybiotykami drobiu), uzyskał obietnicę ruchu bezwizowego (do 15 dni) dla Polaków i „przedstawił nasze spojrzenie na bezpieczeństwo w Europie”, w przeciwieństwie do wszystkich liczących się przywódców Zachodu nie wspominając słowem o przestrzeganiu praw człowieka, Tybecie, Turkiestanie Wschodnim, Hongkongu i Tajwanie, ponieważ „Chiny są światowym mocarstwem i nie ingerujemy w ich działania”, takie jak wspieranie inwazji Rosji na Ukrainę i Korei Północnej. Przy okazji prezydent RP wyraża nadzieję, że relacje Polski z ludobójczym komunistycznym reżimem w Chinach „będą zawsze oparte na wspólnych ideałach”.

23 czerwca 2024
Tysiące Tybetańczyków witają Dalajlamę, który – po sześcioletniej przerwie – przylatuje do Stanów Zjednoczonych (na operację kolana).

20 czerwca 2024
Rzecznik chińskiego MSZ oświadcza, że Dalajlama musi „dogłębnie zrewidować poglądy polityczne”, żeby wrócić do – zerwanego w 2010 roku – „dialogu” z Pekinem.

18–19 czerwca 2024
Przewodniczący Xi Jinping prowadzi „inspekcję” w prowincji Qinghai (między innymi w szkole średniej z internatem w Gologu i świątyni buddyjskiej w Silingu), „wzmacniając poczucie jedności narodu chińskiego” na ziemiach tybetańskich.

18 czerwca 2024
Do Dharamsali, stolicy diaspory w Indiach, przybywa delegacja amerykańskich legislatorów z demokratką i byłą przewodniczącą Izby Reprezentantów Nancy Pelosi oraz republikaninem Michaelem McCaulem, szefem komisji spraw zagranicznych w Kongresie, na czele. Przesłanie wizyty jest proste, mówi po przylocie do Indii kongresman McCaul: „Stany Zjednoczone stoją po stronie Tybetańczyków”.

17 czerwca 2024
„Nie myślę jeszcze o odrodzeniu”, mówi Dalajlama, indagowany przez dziennikarzy w związku z chińskimi przygotowaniami i rezolucjami innych państw, przestrzegających Pekin przed ingerowaniem w proces sukcesji przywódcy Tybetańczyków. „Ważne, bym póki żyję, poświęcał wszystkie siły pomaganiu jak największej liczbie ludzi”.

16 czerwca 2024
Centralna Komisja Kontroli Dyscypliny informuje o wszczęciu postępowania w sprawie „poważnych naruszeń prawa” przez Wu Yingjie, który przepracował 47 lat w Tybecie i dosłużył się tam stanowiska przewodniczącego lokalnych struktur partii, czyli najwyższego namiestnika Pekinu w Lhasie. Wu sumiennie realizował politykę sinizacji. Wkrótce po objęciu urzędu ogłosił, że Dalajlama „nigdy nie zrobił nic dobrego” dla Tybetańczyków, którzy „kochają nie jego, a zapewniającą dostatek partię komunistyczną”. W grudniu 2022 roku amerykańska administracja ukarała go sankcjami i wpisała na czarną listę (razem z Zhangiem Hongbo, komendantem policji w Lhasie) za „drastyczne łamanie praw człowieka” w Tybecie.

13–15 czerwca 2024
(Pierwsza od dwudziestu lat) delegacja Unii Europejskiej z wiceprzewodniczącą EEAS (Europejska Służba Działań Zewnętrznych) Paolą Pampaloni na czele odwiedza Tybetański Region Autonomiczny. Według komunikatu opublikowanego po powrocie program obejmuje „wizyty w szkołach z internatem, gminach, ośrodkach religijnych i kulturalnych, domach przesiedlonych rodzin oraz w więzieniu”. Władze chińskie „przychyliły się do większości próśb, odmawiając jedynie spotkań z więźniami politycznymi”. Na zakończenie delegaci przedstawiają „szereg rekomendacji”, mających zagwarantować „pełną dwujęzyczną edukację, zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz przestrzeganie fundamentalnych praw Tybetańczyków”, wyrażając zaniepokojenie „bezprawnymi uwięzieniami, stosowaniem tortur i nieludzkim traktowaniem”.

12 czerwca 2024
Amerykański Kongres przyjmuje (stosunkiem głosów 391 do 26) Ustawę „o rozwiązaniu dla Tybetu”, która odrzuca absurdalne twierdzenia Pekinu o „odwiecznej części Chin” i wzywa do podjęcia dialogu z Dalajlamą. Dziennik „Kathmandu Post”, powołując się na jednego z deputowanych, informuje, że rząd Nepalu „nie podejmuje żadnych działań” w związku z zatrzymaniem dwóch – „zwabionych na granicę” – obywateli, którym chińskie służby zarzucają „pomaganie” uciekinierom z Tybetu.

11 czerwca 2024
„Nagła powódź” i osuwiska w Njagczu (chiń. Yajiang), w Sichuanie. Media podają, że dwoje turystów uznano za „zaginionych”, tybetańskie źródła mówią, że ofiar znacznie więcej.

10 czerwca 2024
Parlament Kanady jednogłośnie przyjmuje rezolucję, „wspierającą” prawo narodu tybetańskiego do „samostanowienia i swobodnego decydowania – bez żadnych nacisków zewnętrznych – o sprawach społecznych, gospodarczych, kulturowych i religijnych”, jednoznacznie ostrzegając Chiny przed mieszaniem się w proces wyboru następnego Dalajlamy.

6 czerwca 2024
Biuro Dalajlamy, „za radą państwowej wyroczni Neczung”, prosi o powtarzanie i „zliczanie” mantr Buddy Medycyny w intencji operacji kolana, którą Jego Świątobliwość ma przejść w Stanach Zjednoczonych (wyjeżdżając z Indii po raz pierwszy po pandemii).

3 czerwca 2024
Biuro Dalajlamy odwołuje wszystkie zaplanowane spotkania, informując, że Jego Świątobliwość wyjedzie do Stanów Zjednoczonych na operację kolana.

30 maja 2024
Pierwsze wyroki – czternastu skazanych – przetrzymywanych od trzech lat „47” działaczy z Hongkongu.

24 maja 2024
„Historyczna chwila”: tybetańscy misi, którzy „formalnie studiowali współczesne dyscypliny wiedzy”, przedstawiają wyniki swoich badań praktyk medytacyjnych podczas konferencji naukowej w Dharamsali.

23 maja 2024
Amerykański Senat jednogłośnie przyjmuje rezolucję, w której wzywa Pekin do podjęcia rozmów z Dalajlamą lub jego przedstawicielami w celu pokojowego rozwiązania „sporu” z Tybetem „zgodnie z prawem międzynarodowym” oraz do „położenia kresu fałszowaniu historii Tybetu, narodu tybetańskiego i tybetańskich instytucji”.

22 maja 2024
HRW publikuję analizę doniesień „oficjalnych” mediów, z której wynika, że w latach 2000–25 władze chińskie „przemieszczą” – po wielokrotnych „odwiedzinach” aparatczyków, mamieniu fałszywymi obietnicami i jawnych groźbach, za to bez konsultacji, odszkodowań ani możliwości wyboru i odwołania – 3,36 mln z 4,5 mln mieszkańców tybetańskich „regionów wiejskich”.

22 maja 2024
Indyjski stan Himaćal Pradeś podpisuje umowę z tybetańskim departamentem edukacji w Dharamsali w sprawie wprowadzenia do wszystkich szkół publicznych – opracowanego z inicjatywy Dalajlamy – programu „nauczania społecznego, emocjonalnego i etycznego” (SEE Learning).

21 maja 2024
„Wspaniale widzieć, jak mocno zakorzeniona jest demokracja w Tajwanie. Tajwańczycy zbudowali nie tylko kwitnącą, prężną demokrację, ale też osiągnęli wielki dobrobyt, zachowując bogactwo swoich tradycji i kultury”, Dalajlama gratuluje objęcia urzędu prezydentowi Laiowi Ching-te.

8 maja 2024
Pekin wpisuje na swoją listę programu UNESCO Pamięć Świata – uratowaną cudem przed hunwejbinami – drukarnię ksiąg buddyjskich (i ponad dwieście tysięcy rzeźbionych w drewnie matryc) w khampowskim Dege.

maj 2024
Po zamknięciu prywatnych szkół i „ujednoliceniu” podręczników, skoszarowaniu ponad miliona tybetańskich dzieci w internatach oraz ogłoszeniu zakazu nauczania tybetańskiego i zdelegalizowaniu uczenia dzieci we własnym zakresie, władze chińskie zabraniają posługiwania się językiem tybetańskim na terenie szkół podstawowych, gimnazjów i liceów prowincji Sichuan. „Zamiast wypłacić odszkodowania” lokalni aparatczycy „oskarżają o polityczne pobudki”, „reedukują” i „prześwietlają” społeczność, która protestowała przeciwko „bezprawnemu wywłaszczeniu” w Markhamie (chiń. Mangkang).

30 kwietnia 2024
(Na tydzień przed wizytą Xi Jinpinga we Francji) sikjong Penpa Cering, szef Centralnej Administracji Tybetańskiej w Indiach, spotyka się z prezydentem Emmanuelem Macronem w Pałacu Elizejskim.

27 kwietnia 2024
Grupa rodziców bezskutecznie „demonstruje” przed szkołą z internatem w Dengczenie (chiń. Dingqing), „błagając dyrekcję o zwolnienie dzieci do domów”, żeby – jak co roku – mogły pomóc w zbieraniu jarcy gumbu, głównego źródła dochodów w tym rejonie.

26 kwietnia 2024
Indagowany przez zagranicznych dziennikarzy w związku z wypowiedzią prezydenta diaspory, który wspomniał o trwających „nieformalnym kontaktach”, rzecznik chińskiego MSZ prostuje, że Pekin nigdy nie będzie rozmawiać z „separatystycznym, nieuznawanym przez nikogo tzw. rządem emigracyjnym”, tylko – ewentualnie – z przedstawicielami Dalajlamy, i nie o „Xizangu”, a o „możliwości powrotu”.

30 kwietnia 2024
(Na tydzień przed wizytą Xi Jinpinga we Francji) sikjong Penpa Cering, szef Centralnej Administracji Tybetańskiej w Indiach, spotyka się z prezydentem Emmanuelem Macronem w Pałacu Elizejskim.

20 kwietnia 2024
Gonpo Kji (wielokrotnie zatrzymywana za domaganie się ponownego rozpatrzenia sprawy brata, skazanego na dożywocie za „oszustwa kredytowe”) zostaje po raz kolejny pobita przez policję za protestowanie przed budynkiem sądu ludowego w Lhasie. Funkcjonariusze – których chce formalnie pozwać za bezprawne zatrzymania i tortury – niszczą jej telefon, „żeby ukryć dowody swoich przestępstw”.

16 kwietnia 2024
Tybetańskie źródła podają, że Tenzin Dordże – pięćdziesięcioletni mnich klasztoru Szelkar w Dingri, w TRA – 23 maja 2023 roku odebrał sobie po życie po zwolnieniu z aresztu, w którym był bity i torturowany za „objaśnianie ludziom nauk Dalajlamy”.

10 kwietnia 2024
Policja bije protestujących i zatrzymuje czterech Tybetańczyków, domagających się odszkodowania za „bezprawnie skonfiskowane” pastwiska w Markhamie (chiń. Mangkang), w TRA.

2 kwietnia 2024
Paldon – siostra Samtena skazanego na trzy lata pozbawienia wolności po niejawnej rozprawie w Coczenie (chi. Cuoqin), w TRA – zostaje skatowana przez policjantów, których pyta o powód aresztowania brata.

30 marca 2024
Pekin nadaje nazwy trzydziestu miejscom w indyjskim stanie Arunaćal Pradeś (chiń. Zangnan), do którego rości sobie prawo.

22 marca 2024
Tybetański Region Autonomiczny kusi inwestorów – minimum 400 tys. dolarów – możliwością dopuszczenia dzieci do „preferencyjnego” (czytaj: łatwiejszego) gaokao, czyli egzaminu na studia wyższe. Indie podwajają – do 100 miliardów rupii (4,8 miliarda PLN) – „pięcioletni pakiet pomocowy” dla Bhutanu.

21 marca 2024
Chińskie media podają, że Ji Guogang – były wiceprzewodniczący stałego komitetu Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych Tybetańskiego Regionu Autonomicznego – stanął przed sądem i przyznał się do przyjmowania łapówek oraz nadużywania władzy.

19 marca 2024
Rada Legislacyjna Hongkongu – w ekspresowym tempie – przyjmuje oprotestowaną ustawę o bezpieczeństwie narodowym (nazywaną potocznie „artykułem 23”).

15 marca 2024
Gigantyczny pożar lasów i ewakuacja tysięcy osób w Njagczu (chiń. Yajiang), w prefekturze Kardze (chiń. Ganzi), w Sichuanie.

7 marca 2024
Indie „przerzucają oddziały z zachodnich rubieży na granicę z Chinami w Tybecie”, wywołując ostry protest Pekinu. Ministerstwo spraw wewnętrznych w Budapeszcie potwierdza medialne doniesienia, że podpisane właśnie porozumienie dwustronne „dopuszcza patrole chińskich policjantów na terenie Węgier”.

5 marca 2024
Phuncog – świecki ze stołecznego okręgu Lhundrub (chiń. Lingzhi) – zostaje „zgarnięty z ulicy” za „wysłanie dokumentów za granicę”.

4–11 marca 2024
Doroczne posiedzenia XIV Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej (OLPKK) oraz Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL) w składzie pomniejszonym o 24 cywilnych i wojskowych aparatczyków „znikniętych” ostatnio przez przewodniczącego Xi, który podkreśla swoją „jednoosobowość”, odmawiając premierowi tradycyjnej konferencji prasowej.

3 marca 2024
Aresztowanie Tenzina, przełożonego klasztoru Łonto, i Tamdina, sołtysa jednej z wysiedlanych osad, „pod zarzutem organizowania protestów” przeciwko budowie zapory Kamtok (chiń. Gangtuo) w Dege, w Sichuanie. Obaj mężczyźni – „skatowani podczas przesłuchań” – zostają przewiezieni do aresztu śledczego.

luty 2024
Lhundrub – poszukiwany listem gończym i ukrywający się dwanaście lat były mnich klasztoru Kirti w Ngabie (chiń. Aba), w prowincji Sichuan – wychodzi z więzienia „okaleczony”.

28 lutego 2024
Władze stanu Arunaćal Pradeś ogłaszają, że trasa ucieczki Dalajlamy w 1959 roku będzie „atrakcją turystyczną i szlakiem pielgrzymkowym”.

25 lutego 2024
Tybetańczyk Taszi Cering bije rekord Chin w półmaratonie.

23 lutego 2024
Policja zatrzymała ponad tysiąc osób – duchownych i świeckich – protestujących przeciwko budowie tamy na rzece Driczu (chiń. Jangcy) i przymusowym wysiedleniom w Dege, w prowincji Sichuan. Wielu pobitych demonstrantów „jest w ciężkim stanie”.

15 lutego 2024
Czasopismo naukowe „Molecular Genetics & Genomic Medicine” wycofuje (rekordowe) 17 artykułów chińskich uczonych z uwagi na możliwe naruszanie praw osób – w tym Tybetańczyków i Ujgurów – od których pobierano „materiał” do badań.

luty 2024
Przed Losarem – przypadającym tym razem 10 lutego Nowym Rokiem kalendarza tybetańskiego – władze chińskie „otwierają” Lhasę do Tybetańczyków spoza TRA, czyli dwóch tradycyjnych dzielnic, Khamu i Amdo, po okupacji przyłączonych administracyjnie do czterech prowincji Chin właściwych. Pielgrzymi „skwapliwie wykorzystują okazję” (interpretowaną jako „próba ratowania tonącej gospodarki”) i tłumnie zjeżdżają do Lhasy, w której policja na tydzień zamyka im przed nosem Dżokhang i „inne sanktuaria”.

29 stycznia 2024
Chińskie media publikują lakoniczny komunikat – co z reguły zapowiada dymisję i wyrok za korupcję – o „wszczęciu postępowania” dyscyplinarnego wobec Wang Yonga, (kolejnego) wiceprzewodniczącego rządu ludowego Tybetańskiego Regionu Autonomicznego.

24 stycznia 2024
73 chińskie rządowe organizacje pozarządowe – takie jak Ogólnochińskie Stowarzyszenie Studiowania Praw Człowieka, Chińskie Centrum Tybetologii, Chińska Szkoła Wyższa Buddyzmu Tybetańskiego, Akademia Nauk Rolniczych i Hodowlanych Xizangu, Federacja Literatury i Kręgów Sztuki Xizangu czy Centrum Badawcze Korytarza Tybetańsko-Qiangowsko-Yiskiego na rzecz Promowania Silniejszego Poczucia Narodu Chińskiego Jako Jednej Społeczności w Południowo-Zachodnim Uniwersytecie Minzu – wystosowują list protestacyjny do Przewodniczącego Rady Praw Człowieka ONZ w związku ze zorganizowanym przez Helsińską Fundację Praw Człowieka panelem na temat sytuacji w Tybecie (który nazywają „Xizangiem”).

23 stycznia 2024
Zebrani w Pekinie aparatczycy odpowiedzialni za „sprawy etniczne” wzywają do „integracji” mniejszości, zwalczania „ukrytych zagrożeń” i „zaprowadzania wspólnoty narodu chińskiego”.

23 stycznia 2024
Polska – obok 19 innych państw z Rady Praw Człowieka ONZ – mówi o sytuacji w Tybecie podczas „powszechnego przeglądu okresowego” ChRL.

23 stycznia 2024
Tybetańskie źródła informują, że zatrzymany w 2021 roku Lobsang Taszi – były „mistrz recytacji” i przełożony w klasztorze Kirti, w Ngabie (chiń. Aba) – został skazany na trzy lata więzienia za „organizowanie modłów w czasie pandemii” i ofiarowanie Dalajlamie datku w intencji zmarłych.

18 stycznia 2024
Zgromadzenie ogólne Azjatyckiej Konferencji Buddyjskiej dla Pokoju obwołuje Dalajlamę „najwyższym przywódcą świata buddyjskiego” i ustanawia dzień jego urodzin (6 lipca) Światowym Dniem Współczucia.

17 stycznia 2024
Pekin publikuje „alarmujące” statystyki depopulacji, z których wynika, że w 2023 roku liczba urodzeń w ChRL spadła do 6,39 na 1000 mieszkańców.

16 stycznia 2024
Tybetańskie źródła – z nieukrywaną satysfakcją – informują o „spadnięciu z czwartego piętra” i tragicznej śmierci Wang Dongshenga, aparatczyka odpowiedzialnego za zniszczenie co najmniej trzech wielkich posągów i falę prześladowań w Draggo (chiń. Luhuo) oraz pacyfikację obozowiska klasztornego Larung Garu w prowincji Sichuan.

15 stycznia 2024
Cedon – zatrzymana trzy tygodnie wcześniej studentka drugiego roku Uniwersytetu w Lhasie – umiera w stołecznym okręgu Njemo (chiń. Nimu). Policja odmawia rodzicom wydania zwłok, twierdząc, że „czeka na wyniki autopsji”. Młoda kobieta miała „nagle upaść i umrzeć po przewiezieniu do szpitala”. Krewni są przekonani, że została zakatowana.

14 stycznia 2024
Duńskie media ekscytują się, że w dniu koronacji król Fryderyk X – „ubrany w galowy mundur z orderami” – miał na ręku „plecioną tybetańską bransoletkę Szambali”.

styczeń 2024
Ministerstwo edukacji wydaje rozporządzenie, przypominające o zakazie prowadzenia prywatnych zajęć dla uczniów, a urzędnicy „chodzą od drzwi do drzwi, sprawdzając, czy w czasie ferii dzieci nie uczą się tybetańskiego i nie biorą udziału w czynnościach religijnych”.

7 stycznia 2024
Xinhua informuje, że w 2024 roku Pekin wyda 80 miliardów yuanów (44,4 mld. PLN) na „rozbudowę infrastruktury w Xizangu” (czytaj: nowe lotniska, linie kolejowe i szosy w TRA).

3 stycznia 2024
Na skutek międzynarodowych protestów koncern Thermo Fisher Scientific przestaje sprzedawać chińskiej policji w Tybecie zestawy do pobierania DNA.

2 stycznia 2024
„Przepychanka” – na „tradycyjnym zimowym pastwisku” – między indyjskimi pasterzami a chińskimi żołnierzami w dolinie Chushul, w Ladakhu.

30 grudnia 2023
Z sześcioletnim opóźnieniem tybetańskie źródła informują o skazaniu na jedenaście lat więzienia – za „separatyzm”, czyli „niepodległościowe treści” w telefonie – Lhakdora, kupca z Paljulu (chiń. Baiyu) w prowincji Sichuan, aresztowanego w 2016 roku na lhaskim lotnisku.

28 grudnia 2023
Nepalskie Himalaya Airlines jako pierwsze niechińskie linie lotnicze otwierają (cotygodniowe) połączenie (Katmandu) z Lhasą.

26 grudnia 2023
Władze chińskie „zmuszają Tybetańczyków do świętowania 130. urodzin Mao Zedonga”.

23 grudnia 2023
„Niech to zgromadzenie da ludziom niewzruszoną siłę. Niechaj błogosławieństwa, które tu przywołujemy, niosą wszystkim pocieszenie, rozchodząc się po świecie niczym kręgi na wodzie. Niech nasze modlitwy przepełnia mądrość, która ma początek w tym miejscu” – Jego Świątobliwość Dalajlama zamknął pierwsze „Międzynarodowe Forum Sanghi” przed stupą w Bodh Gai.

20 grudnia 2023
Dalajlama inauguruje pierwsze „Międzynarodowe Forum Sanghi” (pod hasłem „dialogu o naukach Buddy we współczesnym świecie”) w Bodh Gai.

18 grudnia 2023
Trzęsienie ziemi w Kanlho (chiń. Gannan), w prowincji Gansu.

14 grudnia 2023
„Polska odegrała już i wciąż ma potencjał odgrywania ważnej roli w promowaniu pokoju i globalnego bezpieczeństwa. Jestem przekonany, że jako jej premier i były przewodniczący Rady Europejskiej przyczyni się Pan do czynienia świata lepszym, wolnym od przemocy i czynienia użytku z broni. Życzę Panu wszelkich sukcesów w zmaganiach z przyszłymi wyzwaniami, zaspokajaniu potrzeb oraz wypełnianiu aspiracji Polaków” – Dalajlama gratuluje Donaldowi Tuskowi „ponownego wyboru na stanowisko premiera Polski, państwa, które przez wiele lat dokładało wielkich starań, by propagować wartości demokratyczne nie tylko u siebie, ale także na świecie”.

14 grudnia 2023
Parlament Europejski przyjmuje rezolucję (477 głosów za, 14 przeciw), potępiającą Chiny za „uprowadzanie i przymusowe asymilowanie tybetańskich dzieci” w szkołach z internatem.

12 grudnia 2023
Zatrzymanie czterech mężczyzn, przygotowujących ceremonię konsekracji 250 tysięcy „kamieni modlitewnych” w Dziekundo (chiń. Jiegu), w prowincji Qinghai. Policja zarzuca im „wykorzystywanie religii do zdobywania pozycji i wymuszania datków”.

6 grudnia 2023
Światowe media informują, że „zaginiony” od czerwca minister spraw zagranicznych Qin Gang nie żyje, a jego zwłoki „nosiły ślady tortur”. „Likwidacja” kolejnego protegowanego Xi Jinpinga „zmusza do pytania o stabilność systemu”.

4 grudnia 2023
Siedmiu pierwszych absolwentów otrzymuje doktoraty w Wyższej Szkole Dalajlamy w Dharamsali.

2 grudnia 2023
Władze lhaskiego Damszungu (chiń. Dangxiong) powiadamiają rodzinę, że zatrzymana w październiku Semkji Dolma została skazana na półtora roku więzienia za „ujawnienie tajemnicy państwowej”. Krewni zgadują, że chodzi o udział w „grupie buddyjskiej” na portalu WeChat.

1 grudnia 2023
Rząd ludowy w Lhasie zakazuje riksz.

30 listopada 2023
Chińskie media informują o przesiedleniu „143 wieśniaków z jednej z najwyżej położonych osad w Xizangu” (Dzigkjob, 4900 m n.p.m.).

27 listopada 2023
Tybetańskie źródła informują, że Golog Palden – zatrzymany w marcu pieśniarz z okręgu Pema (chiń. Banma) w prowincji Qinghai – został skazany na trzy lata więzienia za śpiewanie „patriotycznych” pieśni.

listopad 2023
Chińskie media informują o fali seminariów i szkoleń poświęconych „sinizacji buddyzmu tybetańskiego i dostosowywaniu go do wymogów socjalizmu”. Wszyscy tybetańscy duchowni zobowiązani są do „pielęgnowania pięciu tożsamości”, czyli „identyfikowania się z wielką macierzą, narodem chińskim, chińską kulturą, Komunistyczną Partią Chin i socjalizmem o specyfice chińskiej”.

24 listopada 2023
Tybetańskie źródła podają, że „pod koniec sierpnia” policja aresztowała czterech mnichów maleńkiego klasztoru Lhadong w Dingri za „organizowanie modłów w intencji Dalajlamy”. Lokalną społeczność poddano reedukacji i zmuszono do podpisania „lojalek”.

23 listopada 2023
Władze lokalne podają, że w lhaskie lotnisko przyjęło od początku roku pięć milionów pasażerów (w 2006 – milion, 2013 – dwa, 2016 – trzy, 2018 – cztery).

15 listopada 2023
Pierwsze od ponad roku spotkanie Joe Bidena z Xi Jinpingiem. Prezydent USA porusza kwestię Tybetu, a po rozmowie mówi dziennikarzom, że wciąż uważa przewodniczącego KPCh za dyktatora.

10 listopada 2023
Pekin publikuje dziewiętnastą białą księgę o Tybecie – i pierwszą, w której nazywa się go „Xizangiem”.