Therang: Mój Tybet

Czy to nie ciebie mordują?

Czy to nie ciebie trzymają za kratami?

Czy to nie ciebie torturują dniem i nocą?

Oser: Pisarze i nauczyciele gnijący w więzieniach Sichuanu

Trudno było zebrać te strzępy informacji. Tybetańskich intelektualistów zatrzymywano chyłkiem, aresztowano potajemnie i sądzono po kryjomu. Los tych ludzi jest tajemnicą państwa, które zazdrośnie strzeże swego monopolu na wiedzę nawet przed ich najbliższymi krewnymi.

Przedterminowe zwolnienie „zabójcy” samospaleńca z Sangczu

Pema Dhondup – skazany na 12 lat pozbawienia wolności za „umyślne zabójstwo” po samospaleniu w Sangczu (chiń. Xiahe), w prowincji Gansu – został zwolniony z więzienia dwa lata przed zakończeniem kary.

Therang: Więzień piekła

piekło to forteca z betonu i stali

w której nie ma drzwi tylko kajdany na nogi i ręce

zsyłają tu kochanków wolności

Wyroki więzionych niemal dwa lata mnichów z Serszulu

Tenzin Dhargje i Rigce – przetrzymywani niemal dwa lata mnisi klasztoru Barong w Serszulu (chiń. Shiqu), w prowincji Sichuan – zostali w czerwcu skazani na kary więzienia za zdjęcia Dalajlamy i „polityczne posty”.

Therang: Na komputerze wystukana petycja do rządu

rządzie mój, jeśli płonie ci lico

oskarż mnie o wszelkie zbrodnie i ukarz

Szczątkowe informacje o skazanym za „ujawnienie tajemnicy” w Njingtri

Sześćdziesięciokilkuletni Namkha z Njingtri (chiń. Lingzhi) w Tybetańskim Regionie Autonomicznym odbywa karę pięciu lat i trzech miesięcy więzienia za „ujawnienie tajemnicy państwowej”. Według szczątkowych informacji Namkha został aresztowany i „szybko skazany” w 2018 roku. Krewnym nie udało się dowiedzieć, „dokąd go zabrano, w jakim jest stanie i gdzie odbywa karę”. „W gruncie rzeczy nie wiadomo, […]

Therang: Monolog w piekle

nie łżyj, gdy uszy wyglądają prawdy

nie knuj na oczach bystrych

patrzą ludzie, zwierzęta, wszystko patrzy

Dwa i pół roku więzienia za przekazanie pieniędzy krewnym w Driru

Tenzin Tharpa – czterdziestoletni biznesmen z Driru (chiń. Biru) w prefekturze Nagczu (chiń. Naqu) Tybetańskiego Regionu Autonomicznego (TRA) – został skazany na dwa i pół roku więzienia za przekazanie pieniędzy krewnym w Indiach. Zatrzymana razem z nim w czerwcu 2020 roku trzydziestosześcioletnia Lhamo, matka trójki dzieci, została zamęczona w areszcie śledczym. Zwłoki natychmiast skremowano, uniemożliwiając […]

Biznesmen z Nagczu skazany na 18 lat więzienia

Tenzin Czophel – aresztowany w 2018 roku czterdziestopięcioletni biznesmen i filantrop z Nagczu (chiń. Naqu) w Tybetańskim Regionie Autonomicznym (TRA) – został skazany na 18 lat więzienia. Według Tybetańskiego Centrum Praw Człowieka i Demokracji (TCHRD) z Dharamsali wyrok ogłoszono 24 maja 2019 roku. Tenzin Czophel – uznany winnym „separatystycznego podżegania”, „nielegalnego przekazywania informacji zagranicznym siłom” […]

Okaleczona więźniarka z Juszu „nie do uratowania”

Norzin Łangmo – skazana w 2020 roku na trzy lata więzienia za „upublicznienie informacji o samospaleniach w proteście przeciwko chińskim rządom” i dwa lata później warunkowo zwolniona z uwagi na zły stan zdrowia – jest „umierająca”.

Liu Xiaobo: Czekasz na mnie z kurzem (dla żony, która czeka dzień za dniem)

daj kurzowi się przykryć

śpij w nim sobie

póki nie wrócę

Trzy lata więzienia za „kontakty z cudzoziemcami” w Kardze

Nima, student z Kardze (chiń. Ganzi) w Sichuanie, został skazany na trzy lata więzienia za „ujawnienie tajemnicy państwowej” cudzoziemcom. Krewni nie są w stanie ustalić, „co to za tajemnica i gdzie odbywa karę”.

Pisarz z Serszulu skazany na cztery i pół roku więzienia

Thupten Lodo – nauczyciel z Serszulu (chiń. Shiqu) w prowincji Sichuan, piszący pod pseudonimem Sabucze o „sprawach społeczno-gospodarczych oraz konieczności ochrony ojczystego języka” – został skazany na cztery i pół roku więzienia za „separatystyczne podżeganie”, „zagrażanie bezpieczeństwu państwa” i „podkopywanie etnicznej jedności”.

Nie żyje Dzigme Guri

Dzigme Gjaco, znany też jako Dzigme Guri, jeden z najsłynniejszych więźniów politycznych Tybetu, zmarł 2 lipca w rodzinnym domu, w Kanlho (chiń. Gannan), w prowincji Gansu.

Gendun Lhundrub skazany na cztery lata więzienia

Gendun Lhundrub – znany pisarz i mnich klasztoru Rongło w Rebgongu (chiń. Tongren), w prowincji Qinghai – 1 grudnia 2021 roku został skazany na cztery lata więzienia (i dodatkowo pozbawiony na dwa lata „praw politycznych”) za „separatystyczne podżeganie”.

Rinczen Cultrim od trzech lat bez prawa do widzeń

Rinczen Cultrim – skazany na cztery i pół roku pozbawienia wolności mnich bonu z Ngaby (chiń. Aba) w Sichuanie – od niemal trzech lat nie uzyskał zgody na widzenie z krewnymi.

Meng Lang: Świata obraz

W oddali krzepnie słup pyłu

Ludzie walczący z wiatrem o zachowanie pionu

Przypominają kolumny niemych posągów

Burza przeżywa najlepsze chwile

Wang Dan: Dni bez papierosów

choć cię tu nie ma

zaciągam się tobą

niedopałku nadziei

Przedterminowe zwolnienie okaleczonej więźniarki w Juszu

Norzin Łangmo – matka trójki dzieci aresztowana w 2020 roku i okaleczona za kratami podczas odbywania kary trzech lat pozbawienia wolności za upublicznienie informacji o samospaleniu – została przedterminowo zwolniona z więzienia w Dziekundo (chiń. Jiegu), w prowincji Qinghai.

Therang: Wywiad

Nazywam się Taszi Rabten. Piszę pod pseudonimem Therang. Pochodzę z Dzoge w Amdo. Można nazwać mnie osobą, która odmawia udziału w „chińskim marzeniu”. Nie mam z nim nic wspólnego. Nie chcę należeć do żadnej rządowej struktury. Kocham wolność.