Helsińska Fundacja Praw Człowieka

1-01-2012

wersja do druku

Share

Tybet w 2011 roku. Chronologia

 

4 stycznia 2011
Chińskie media informują, że w przeciwieństwie do miast Chin właściwych dzieci robotników napływowych korzystają w Lhasie z bezpłatnej edukacji i stanowią 37 procent uczniów szkół podstawowych i średnich.

7 stycznia 2011
Władze Tanzanii dają chińskim kupcom miesiąc na opuszczenie kraju, wyjaśniając, że chętnie widzą inwestorów, ale nie ludzi odbierających pracę rdzennym mieszkańcom.

10 stycznia 2011
Pema Thinle, szef rządu TRA, zapowiada „długą, intensywną, skomplikowaną i czasami gwałtowną walkę z kliką Dalajlamy".

11 stycznia 2011
Pierwszy lot prototypu niewidzialnego dla radarów chińskiego myśliwca.

12 stycznia 2011
Parlament Tadżykistanu zgadza się przekazać ChRL (sporną od XIX wieku) część Pamiru o powierzchni tysiąca kilometrów kwadratowych. Władze w Duszanbe mówią o sukcesie, podkreślając, że pierwotnie Pekin domagał się 28 tysięcy, opozycja - o łamaniu postanowień konstytucji i zdradzie interesów narodowych.

18 stycznia 2011
„W kwestii praw człowieka jest jeszcze w Chinach bardzo wiele do zrobienia", oświadcza przewodniczący Hu Jintao podczas spotkania na szczycie w Waszyngtonie. Chińskie media cenzurują wypowiedź prezydenta. Następnego dnia, podczas uroczystej kolacji wydanej na cześć Hu w Białym Domu, chiński pianista gra melodię antyamerykańskiej pieśni z czasów wojny koreańskiej.
Władze prowincji Qinghai zapowiadają, że odbudują zniszczone w zeszłorocznym trzęsieniu ziemi Dziekundo (chiń. Yushu) w Qinghai jako „ośrodek turystyczny" i nadają miastu nową, chińską nazwę Sanjiangyuan („źródła trzech rzek"), najwyraźniej pomijając w swoich planach Tybetańczyków: oficjalnie, ponad dziewięćdziesiąt procent mieszkańców regionu.

26 stycznia 2011
Przewodniczący partii TRA Zhang Qingli informuje media, że chińscy „urzędnicy ryzykują życiem, pracując w trudnych warunkach Płaskowyżu Tybetańskiego". Twierdzi przy tym, że od 2001 roku „zmarło ich przedwcześnie cztery tysiące stu", oraz wygłasza zwyczajową tyradę przeciwko „zagranicznym wrogim siłom i klice Dalaja".

11 lutego 2011
Ministerstwo Zasobów Ludzkich informuje, że w Chinach są największe na świecie różnice w zarobkach w sektorze państwowym: najlepiej opłacani zarabiają piętnastokrotnie więcej niż ci o poborach najniższych.

13 lutego 2011
Nepalska policja w rynsztunku bojowym przerywa wybory do władz jednego ze stowarzyszeń tybetańskich i konfiskuje urny z oddanymi głosami. W tym samym czasie Podsekretarz Stanu USA rozmawia z szefem rządu w Katmandu, wyrażając między innymi zaniepokojenie sposobem traktowania Tybetańczyków.

19 lutego 2011
Po fali internetowych apeli o „jaśminową rewolucję" w Chinach władze dodają „jaśmin" (molihua) do listy słów zakazanych i zatrzymują niemal dwudziestu znanych działaczy oraz „adwokatów praw". Jednocześnie zaczyna się polowanie na dysydentów zakrojone na największą skalę od czasu Tiananmen. Służby nie udają nawet, że przestrzegają prawa: ludzie znikają, są arbitralnie więzieni, osadzani w aresztach domowych, nękani przesłuchaniami i groźbami.

20 lutego 2011
Setki osób wychodzą na ulice kilkunastu chińskich miast w symbolicznym proteście. Władze mobilizują dziesiątki tysięcy funkcjonariuszy, którzy natychmiast rozpraszają „jaśminowe" zgromadzenia.

23-24 lutego 2011
Kolejne spotkanie robocze na najwyższym szczeblu poświęcone wszystkim „regionom zamieszkiwanym przez Tybetańczyków". Jia Qinglin, członek Stałego Komitetu Politbiura i przewodniczący OLPKK, wzywa do „kontynuowania i pogłębienia walki z kliką Dalaja" oraz do podniesienia stopy życiowej w Tybecie.

24 lutego 2011
Ambasador USA w Indiach przyjeżdża do Dharamsali na spotkanie z Dalajlamą.

25 lutego 2011
Chiny zmniejszają o trzynaście (do pięćdziesięciu pięciu) listę przestępstw zagrożonych karą śmierci.

2 marca 2011
Po poturbowaniu kilku zachodnich dziennikarzy próbujących relacjonować „jaśminowe protesty" w Pekinie, władze ogłaszają, że wykonywanie zawodu reportera na tej stołecznej ulicy wymaga specjalnego zezwolenia. Wyjaśniają przy tym, że zakaz obowiązuje już jedenaście lat, tylko do tej pory nie został nigdzie zapisany.

3-15 marca 2011
Doroczne posiedzenia Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych oraz Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej i bezprecedensowe nadzwyczajne środki bezpieczeństwa w Pekinie. Tematem numer jeden jest nowy plan pięcioletni i zmiana modelu wzrostu gospodarczego - z napędzanego eksportem i gigantycznymi inwestycjami w infrastrukturę na zasilany konsumpcją wewnętrzną. Wydatki na „bezpieczeństwo wewnętrzne" po raz pierwszy „oficjalnie" przewyższają budżetowe nakłady na obronność kraju.

7 marca 2011
Przed marcowymi, „drażliwymi" rocznicami Pekin tradycyjnie już zamyka TRA dla cudzoziemców. Oficjalnie z powodu mrozu i „braku miejsc noclegowych".

10 marca 2011
„Już w latach sześćdziesiątych mówiłem, że Tybetańczycy potrzebują pochodzącego z wolnych wyborów przywódcy, któremu będę mógł przekazać władzę. Nie ulega wątpliwości, że nadszedł na to czas. Podczas zbliżającego się jedenastego posiedzenia czternastego parlamentu na wychodźstwie zaproponuję nowelizację Karty zgodną z moją decyzją przekazania formalnych prerogatyw wybieralnemu przywódcy" - mówi w dorocznym orędziu Jego Świątobliwość Dalajlama.
Łangczen Gelek wychodzi na główny plac Kardze (chiń Ganzi) i zaczyna skandować: „Wolność dla Tybetu! Niech żyje Jego Świątobliwość Dalajlama", rozrzucając ulotki i drukowane flagi modlitewne. Zostaje natychmiast powalony i skatowany przez policjantów. Tybetańczycy potajemnie organizują modły w jego intencji. Pięć dni przed protestem opuścił klasztor, ostrzegając przyjaciół, że mogą się już nie spotkać.

11 marca 2011
„Poinformowałem przewodniczących trzynastego Zgromadzenia i Sądu Najwyższego, że należy zwolnić mnie z czynności wynikających ze statusu politycznego i administracyjnego, takich jak składanie ceremonialnych kontrasygnat pod decyzjami legislatury. Propozycji tej nie wzięto nawet pod rozwagę. Swoje racje wyłuszczyłem ponownie 31 sierpnia 2010 roku  (zwołanemu przez parlament) pierwszemu »powszechnemu zgromadzeniu Tybetańczyków«. Nie ma już czasu na dalsze odkładanie decyzji w tak ważkiej sprawie. Wszystkie niezbędne poprawki do Karty i właściwych ustaw należy wprowadzić podczas tej sesji, całkowicie uwalniając mnie w ten sposób od władzy formalnej" - Jego Świątobliwość Dalajlama wydaje zapowiedziane dyspozycje parlamentowi na wychodźstwie.
„Nonsensowne wypowiedzi o przejściu na emeryturę - komentuje rządowy »Dziennik Tybetański« w Lhasie - obnażają prawdziwe oblicze Dalaja jako politycznego akwizytora oraz reakcyjny charakter jego kliki".

16 marca 2011
W trzecią rocznicę brutalnej pacyfikacji demonstracji w Ngabie (chiń. Aba) na miejskim rynku podpala się Phuncog, młody mnich z klasztoru Kirti. Zostaje ugaszony i poturbowany, policjanci próbują wciągnąć go do samochodu, ale uniemożliwia to tłum Tybetańczyków, którzy niosą ciężko poparzonego duchownego do świątyni. Rozwścieczeni ludzie organizują kolejny pochód i skandują antyrządowe hasła. Do stłumienia protestu ściągnięte zostają posiłki z sąsiednich okręgów. Tybetańskie źródła mówią o „setkach zatrzymanych i rannych".
Nie podając żadnych przyczyn, władze chińskie zamykają nagle najpopularniejszy tybetański portal TibetCul.

17 marca 2011
Pekin potwierdza samobójczą śmierć mnicha w Ngabie, podając, że nazywał się on Rigzin Phuncog, miał szesnaście lat i epilepsję. Za zgon wini „grupę mnichów", którzy „siłą uniemożliwili leczenie" i „ukryli" poparzonego w klasztorze Kirti.

18 marca 2011
Parlament na wychodźstwie nie nowelizuje odpowiednich ustaw, o co apelował tydzień wcześniej Dalajlama, lecz przyjmuje rezolucję, w której prosi Jego Świątobliwość o formalne pozostanie na czele rządu.

20 marca 2011
Diaspora: wybory parlamentarne i druga runda premierowskich. Władze Nepalu nie zezwalają na przeprowadzenie głosowania ponad dwudziestu tysiącom tybetańskich uchodźców.

25 marca 2011
Tybetański parlament na wychodźstwie „kapituluje" pod presją Dalajlamy i zaczyna przygotowywać zmiany legislacyjne, mające umożliwić Jego Świątobliwości przejście na pełną polityczną emeryturę i zakończyć proces demokratyzacji Centralnej Administracji Tybetańskiej w Indiach.

27 marca 2011
Chińskie media informują, że w 2011 roku prowincja Qinghai zbuduje 25 tysięcy „osad" dla „134 tysięcy rodzin tybetańskich koczowników".

31 marca 2011
Państwowa Administracja Radia, Filmu i Telewizji zakazuje nadawania materiałów, które mówią między innymi o „podróżowaniu w czasie, przypadkowych wątkach mitycznych, absurdalnych technikach, fatalizmie, reinkarnacji i braku pozytywnego myślenia".

2-3 kwietnia 2011
Setki Tybetańczyków protestują w Juszu (chiń. Yushu) przeciwko polityce władz lokalnych po katastrofalnym trzęsieniu ziemi w 2010 roku. Policja pacyfikuje demonstrację; jest wielu rannych i zatrzymanych.

7 kwietnia 2011
Parlament Europejski wzywa rząd Nepalu do respektowania praw społeczności tybetańskiej.

8 kwietnia 2011
Grupa Robocza ONZ do spraw Uprowadzeń wyraża zaniepokojenie falą pozasądowych „zaginięć" chińskich dysydentów i obrońców praw człowieka.
Władze w Kardze (chiń. Ganzi) aresztują Deczen Łangmo, zwolnioną z więzienia mniszkę, którą dwa dni wcześniej witały jak bohaterkę setki mieszkańców rodzinnej wioski.

12 kwietnia 2011
Kolejne starcia przed Kirti w Ngabie (chiń. Aba) - tłum Tybetańczyków nie dopuszcza do klasztoru dodatkowych oddziałów policji w obawie, że wywiozą mnichów na „edukację patriotyczną". Jest wielu poturbowanych i pogryzionych przez policyjne psy, na skutek odniesionych obrażeń umierają dwie starsze kobiety; eskalacji tragedii zapobiega mediacja przełożonych świątyni.

15-17 kwietnia 2011
Nadzwyczajna sesja edukacji patriotycznej w odciętym od świata klasztorze Kirti. Mnichów reedukuje ośmiuset urzędników z regionu, wywołując kolejno do recytowania wyuczonych odpowiedzi. Władze uznają rezultaty za „niezadowalające", zapowiadają kontynuowanie kampanii, każą zamknąć przyklasztorną klinikę oraz ogłaszają godzinę policyjną dla mnichów, z których około stu zdążono już „zniknąć" ze świątyni.

16 kwietnia 2011
Chińska policja zatrzymuje mniszkę wznoszącą niepodległościowe okrzyki i rozrzucającą ulotki w Dege, w Kardze (chiń Ganzi).

21 kwietnia 2011
Wieczorem chińskie służby specjalne zatrzymują i wywożą w nieznanym kierunku ponad trzystu mnichów z oblężonego klasztoru Kirti. Wywózce próbuje zapobiec grupa głównie sędziwych Tybetańczyków. Zostają brutalnie pobici, dwie osoby giną na miejscu.

27 kwietnia 2011
Oficjalne ogłoszenie wyników wyborów: nowym kalonem tipą Centralnej Administracji Tybetańskiej w Indiach zostaje Lobsang Senge.

28 kwietnia 2011
Pekin ogłasza wyniki spisu powszechnego z 2010 roku - populacja 1,37 miliarda, średni roczny przyrost 0,57 procent - a przewodniczący Hu Jintao zapowiada utrzymanie polityki „jednego dziecka" (mimo wciąż rosnącej dysproporcji między urodzeniami chłopców a dziewcząt: 118 do 100, i postępującego starzenia się społeczeństwa).

4 maja 2011
Chiny informują o powołaniu rządowego departamentu kontroli internetu.

5 maja 2011
Pekin publikuje kolejne wyniki spisu: w ciągu dekady populacja Tybetańskiego Regionu Autonomicznego wzrosła (o niemal 15 procent) do trzech milionów - rdzenni mieszkańcy mają stanowić nieco ponad 90 procent.

11 maja 2011
W Kardze (chiń. Ganzi) pojawiają się tysiące niepodległościowych ulotek. Cztery dni później policja aresztuje właścicielkę lokalnej drukarni i zamyka zakład.

13 maja 2011
Zwolniony pracownik detonuje ładunek przed bankiem w tybetańskiej prefekturze Pari (chiń. Tianzhu), raniąc kilkadziesiąt osób.

16 maja 2011
„To tylko separatystyczna klika, która zdradza macierz, bez legitymacji i absolutnie żadnego statusu do prowadzenia dialogu z przedstawicielami rządu centralnego" - Zhu Weiqun z departamentu Frontu Jedności KPCh wita nowo wybranego premiera rządu na wychodźstwie i jego deklarację gotowości do prowadzenia rozmów „zawsze i wszędzie".

18 maja 2011
Rada Państwa przyznaje, że oddana w 2007 roku Zapora Trzech Przełomów powoduje „poważne szkody w środowisku naturalnym i problemy społeczne" (choć do tej pory, wbrew opiniom ekspertów, sławiono ją jako wielkie osiągnięcie chińskich inżynierów i doskonałą inwestycję).

24 maja 2011
Globalny Fundusz do spraw Walki z AIDS, Gruźlicą i Malarią wstrzymuje wypłaty środków dla Chin z powodu nadużyć finansowych tamtejszej agencji rządowej.

25 maja 2011
Dalajlama odrzuca prośbę delegatów społeczności tybetańskich z całego świata, by pozostał „ceremonialną głową państwa".
Najwyższy Sąd Ludowy zaleca sądom niższych instancji zawieszać wykonywanie kar śmierci na dwa lata, jeśli „nie jest konieczna natychmiastowa egzekucja".

25-26 maja 2011
Masowe protesty - i nadzwyczajne środki bezpieczeństwa - w Mongolii Wewnętrznej (gdzie rdzenna ludność stanowi już tylko 17 procent populacji) przeciwko polityce władz. Katalizatorem wystąpień było rozmyślne przejechanie blokującego szosę koczownika przez ciężarówkę z chińskiej kopalni.

28 maja 2011
Ostatniego dnia nadzwyczajnego posiedzenia ustępujący parlament nowelizuje Kartę Tybetańczyków na Wychodźstwie, pozbawiając Dalajlamę, zgodnie z jego niewzruszonym dyktatem, prerogatyw politycznych, które zostają przekazane demokratycznie wybranym organom władzy. Formalnie Jego Świątobliwość ma być tylko przywódcą duchowym oraz „Opiekunem i Symbolem Tybetu i Narodu Tybetańskiego". Prosi się go między innymi o „dbanie o dobro" społeczności tybetańskiej, „doradzanie" i „sugerowanie" parlamentowi oraz kaszagowi, reprezentowanie Tybetańczyków na arenie międzynarodowej i poszukiwanie „utęsknionego" rozwiązania problemu Tybetu. Przy okazji deputowani dokonują kilku zmian nomenklaturowych. Tybetański Rząd na Wychodźstwie, a właściwie Gaden Podrang - gabinet Dalajlamów, ściśle: „Rząd Tybetu Zwycięski w Każdym Kierunku Pałac Radości" - zostaje przemianowany na „Administrację Tybetańską". System zapoczątkowany w 1642 roku przez Wielkiego V Dalajlamę, który przejął władzę polityczną nad zjednoczonym Tybetem dzięki zbrojnemu wsparciu wodza choszuckich Mongołów Guszri-chana, przestaje istnieć.

29 maja 2011
Jego Świątobliwość Dalajlama ratyfikuje zmiany w Karcie Tybetańczyków na Wychodźstwie.

1 czerwca 2011
Google informuje, że chińscy hakerzy uzyskali dostęp do prywatnych kont pocztowych „setek wysokich amerykańskich urzędników, oficerów i dziennikarzy". Celem ataku byli również „chińscy aktywiści" oraz „politycy z wielu azjatyckich państw".

6-7 czerwca 2011
Symboliczne protesty najpierw dwóch, a następnego dnia samotnego mnicha w Kardze (chiń. Ganzi). Wszyscy zostają brutalnie skatowani i zatrzymani.

10 czerwca 2011
Protesty, brutalne pobicia i zatrzymania mnicha oraz dwóch mniszek na głównej ulicy w Kardze.

22 czerwca 2011
Symboliczny protest dwóch mnichów z Kardze na lhaskim Barkhorze (pierwszy taki, odnotowany, incydent od marca 2008 roku).

25 czerwca 2011
W związku z rocznicowymi obchodami „pokojowego wyzwolenia" władze chińskie na miesiąc zamykają TRA dla cudzoziemców i Tybetańczyków z innych prowincji ChRL.


28 czerwca 2011
W Kardze protestują kolejne dwie mniszki i świecki (zwiększając liczbę zatrzymanych w ciągu trzech tygodni do sześćdziesięciu).

2 lipca 2011
Sąd ludowy w Kardze skazuje na kary trzech lat więzienia trzy mniszki, które miesiąc wcześniej zorganizowały symboliczny protest.

5 lipca 2011
Sąd ludowy w Kardze skazuje na kary więzienia trzynastu uczestników ostatnich protestów w tym mieście.
Zatrzymanie i skatowanie Pemy Rinczena, kolejnego pisarza z Kardze.

6 lipca 2011
Setki nepalskich policjantów w rynsztunku bojowym uniemożliwiają Tybetańczykom obchodzenie urodzin Dalajlamy.

10 lipca 2011
Policja katuje trzech nastolatków skandujących niepodległościowe hasła w Kardze.

12 lipca 2011
Zatrzymanie ośmiu mnichów klasztoru Surmang w Nangczenie (chiń. Nangqian), w prefekturze Juszu prowincji Qinghai. Duchowni demonstracyjnie wyszli z wiecu „edukacyjnego", który zwołano z powodu gremialnego bojkotu obchodów dziewięćdziesięciolecia Komunistycznej Partii Chin.
Policja katuje dwie nastolatki skandujące niepodległościowe hasła w Kardze.

15 lipca 2011
Ignorując zakaz i groźby władz, tysiące osób uczestniczą w intronizacji portretu Dalajlamy w Ngabie (chiń. Aba).

17 lipca 2011
Rewizje i dziesiątki prewencyjnych zatrzymań przed wizytą wiceprezydenta Xi Jinpinga w Lhasie.

29 lipca 2011
W Kardze policja bije do nieprzytomności i zatrzymuje samotnego demonstranta z portretem Dalajlamy.

8 sierpnia 2011
Zaprzysiężenie nowego kalona tipy, „premiera" tybetańskiej administracji na wychodźstwie: „Mamy dziś najważniejszy dzień od dwóch tysięcy lat" - mówi Jego Świątobliwość Dalajlama.

15 sierpnia 2011
Prewencyjne zatrzymania działaczy tybetańskich przed wizytą Zhou Yongkanga w Katmandu.

20 sierpnia 2011
Sąd ludowy w Kardze (chiń. Ganzi), w prowincji Sichuan skazuje na trzy lata więzienia Samphela Dhondupa, którego zatrzymano 10 lipca za rozrzucanie ulotek z hasłami: „Wolność dla Tybetu", „Niech żyje Jego Świątobliwość Dalajlama", „Żądamy powrotu Dalajlamy", „Oby Dalajlama i wszyscy Tybetańczycy mogli się wkrótce zjednoczyć".

 
25 sierpnia 2011
Znienawidzonego przez Tybetańczyków Zhanga Qingli zastępuje na fotelu sekretarza partii Tybetańskiego Regionu Autonomicznego, Chen Quanguo, dotychczasowy szef rządu prowincji Hebei.

26 sierpnia 2011
Pośredni Sąd Ludowy w Ngabie (chiń. Aba), w prowincji Sichuan oskarża o „umyślne zabójstwo" trzech mnichów z klasztoru Kirti, ukrywających w świątyni Rigzina Phuncoga, który podpalił się na znak protestu 16 marca 2011 roku i zmarł następnego ranka w szpitalu.

29 sierpnia 2011
Agencja Xinhua informuje, że Lobsang Cunde, jeden z mnichów oskarżonych o „zabójstwo" Phuncoga, który w marcu podpalił się w Ngabie, został skazany na jedenaście lat więzienia.

30 sierpnia 2011
Sąd w Ngabie skazuje na kary trzynastu i dziesięciu lat więzienia dwóch kolejnych mnichów Kirti oskarżonych o „podżeganie i pomoc" w samospaleniu Phuncoga w marcu.

7 września 2011
W okręgu Sog (chiń. Suo) prefektury Nagczu (chiń. Naqu) umiera zwolniony w ciężkim stanie Jesze Tenzin, były mnich skazany w 2001 roku na dziesięć lat więzienia za rozlepianie plakatów niepodległościowych i systematycznie bity oraz torturowany za kratami.

12 września 2011
Światowe media ujawniają, że od końca lipca chińskie firmy łamały nałożone przez ONZ embargo, sprzedając reżimowi Kadafiego broń i amunicję za co najmniej 200 milionów dolarów.

13 września 2011
Pekin zapowiada realizację w tej pięciolatce „dwustu dwudziestu sześciu kluczowych projektów" w TRA (od budowy linii kolejowych, zapór wodnych i kopalni po promocję turystyki) wartych 300 miliardów yuanów (ponad 146 miliardów PLN).

14 września 2011
Magazyn Forbes informuje, że dziewięćdziesiąt procent spośród czterystu najbogatszych Chińczyków to członkowie Komunistycznej Partii Chin lub urzędnicy państwowi.

16 września 2011
Cering Łangczuk, wykształcony w Polsce lekarz medycyny, zostaje kalonem (ministrem) zdrowia Centralnej Administracji Tybetańskiej w Indiach.
Tybetanka Szelok Dolma zdobywa dla Chin złoty medal mistrzostw świata w zapasach w stylu wolnym. Jest to pierwszy taki sukces tybetańskiego sportowca.

17 września 2011
W Czatrengu (chiń. Xiangcheng), w Kardze (chiń. Ganzi) policja, wezwana na pomoc przez chińskich właścicieli, otwiera ogień i rani czterech tybetańskich robotników protestujących przeciwko niskim płacom w kopalni.

22 września 2011
Przywódcy wszystkich szkół buddyzmu tybetańskiego i bonu z regionu Himalajów oraz Kałmucji spotykają się za zamkniętymi drzwiami w Dharamsali, by omówić między innymi kwestię następnego wcielenia Dalajlamy.

24 września 2011
„Mieszanie się w system reinkarnacji, a zwłaszcza kolejnych wcieleń Dalajlamy i Panczenlamy, jest szczególnie niestosowne w przypadku chińskich komunistów, którzy stanowczo odrzucają ideę przeszłych i przyszłych żywotów, o inkarnacji tulku nie wspominając. Zaprzeczają w ten sposób własnej ideologii politycznej i obnażają swą dwulicowość", Dalajlama publikuje szczegółowe „Oświadczenie", wykluczające udział Pekinu w procesie rozpoznania jego nowej inkarnacji.

26 września 2011
Samospalenie dwóch kolejnych mnichów z klasztoru Kirti w Ngabie. Jeden z osiemnastolatków, Lobsang Kelsang, jest krewnym Phuncoga, który podpalił się 16 marca tego roku.
„Dalajlama nie ma prawnego tytułu do decydowania o swoim odrodzeniu - odpowiada ministerstwo spraw zagranicznych ChRL. - To wyłączna prerogatywa Pekinu".

2 października 2011
Setki osób protestują w Sertharze (chiń. Seda) po zerwaniu i zrzuceniu na ulicę portretu Dalajlamy i wielkiej tybetańskiej flagi zawieszonych na jednym z budynków. Próbuje interweniować policja, ale wycofuje się, nie dokonując żadnych zatrzymań.

3 października 2011
W Ngabie (chiń. Aba) podpala się Kelsang Łangczuk, piąty już mnich klasztoru Kirti. Zostaje ugaszony - i brutalnie pobity - przez policjantów.

7 października 2011
W Ngabie (chiń. Aba) podpala się dwóch byłych mnichów klasztoru Kirti: Khajang i Czophel. Skandują niepodległościowe hasła, zostają ugaszeni i pobici przez chińskich policjantów. Pierwszy umiera następnego dnia, drugi trzy dni później.

11 października 2011
Chińskie MSZ „potępia" i oskarża podpalających się mnichów o „ukryty terroryzm", za którym stoi „klika Dalaja".

13 października 2011
Sonam Namgjal zostaje skazany na trzy lata więzienia za zerwanie chińskiej flagi w 2010 roku w szkole w Drongsarze, w prefekturze Czamdo. Wcześniej, przez miesiące bity i torturowany, traci zdrowie w areszcie śledczym.  

15 października 2011
Na głównej ulicy w Ngabie (chiń. Aba) podpala się Norbu Damdul, były mnich klasztoru Kirti. Płonąc krzyczy: „Chcemy wolności i niepodległości Tybetu". Zostaje ugaszony, pobity i wywieziony przez policję. Kilka minut później uzbrojeni funkcjonariusze rozpraszają tłum gromadzących się Tybetańczyków.

16 października 2011
Chińscy policjanci otwierają ogień do grupki Tybetańczyków skandujących niepodległościowe hasła przed komisariatem w Sertharze (chiń. Seda). Dwie osoby zostają postrzelone, siedem zatrzymanych.

17 października 2011
W Ngabie podpala się dwudziestoletnia mniszka Tenzin Łangmo. Woła o powrót Dalajlamy i wolność religii w Tybecie. Ginie na miejscu.

19 października 2011
Dalajlama przewodzi ceremonii w intencji Tybetańczyków, „którzy oddali życie za sprawę Tybetu, zwłaszcza zaś za tych, co dokonali samospaleń, za ich bliskich i prześladowanych". Pekin oskarża go natychmiast o „zakamuflowany terroryzm".

20 października 2011
Pekin zapowiada, że władze w Ngabie będą strzec stabilizacji „twardą ręką".
Uroczyste otwarcie „Buddyjskiego instytutu studiów teologicznych" w Lhasie, który ma zwiększyć „znajomość buddyzmu, moralność i kaliber polityczny" młodych mnichów oraz „żywych buddów".

25 października 2011
Podczas rytualnych tańców podpala się Dała Cering z klasztoru Kardze w Sichuanie. Zostaje ugaszony i przewieziony przez duchownych do szpitala. Kiedy mnisi dowiadują się, że najprawdopodobniej nie przeżyje, wracają z nim do świątyni.
Pekin ogłasza nowe restrykcje wymierzone w „wulgarną rozrywkę" i „szkodliwe informacje" w telewizji i internecie.

26 października 2011
Przed budynkiem rządowym w miejscowości Dzagju Karma, w Czamdo (chiń. Changdu) wybucha bomba. Nie ma rannych. Władze podejrzewają mnichów lokalnego klasztoru, który zostaje odcięty od świata. Po kilku dniach prawie wszyscy duchowni uciekają ze świątyni.

27 października 2011
Parlament Europejski przyjmuje rezolucję w związku z falę samospaleń we wschodnim Tybecie.

1 listopada 2011
Grupa specjalnych sprawozdawców ONZ wyraża zaniepokojenie represjami w Tybecie, a zwłaszcza sytuacją w klasztorze Kirti.

2 listopada 2011
Policja rozbija solidarnościowy wiec Tybetańczyków w Katmandu. Jedna kobieta próbuje się podpalić, ale zostaje powstrzymana. Funkcjonariusze zatrzymują kilkudziesięciu protestujących.

3 listopada 2011
Przy skrzyżowaniu w Dału (chiń. Daofu), w prowincji Sichuan podpala się Czosang, trzydziestopięcioletnia mniszka klasztoru Ganden Czoling. Jej ciało zostaje przeniesione do pobliskiej świątyni, którą otacza policyjny kordon.

4 listopada 2011
Przed ambasadą ChRL w Delhi podpala się tybetański uchodźca. Ogień zostaje ugaszony przez policję.

6 listopada 2011
Tysiące Tybetańczyków uczestniczą w Dału (chiń. Daofu) w modłach w intencji Czosang, mniszki, która trzy dni wcześniej dokonała samospalenia.

9 listopada 2011
„Od marca tego roku jedenaścioro dzielnych Tybetańczyków dokonało samospaleń, wołając o wolność w Tybecie i powrót do ojczyzny Jego Świątobliwości Dalajlamy. Te desperackie czyny ludzi o czystych pobudkach są krzykiem przeciw niesprawiedliwości i represjom, które przyszło im znosić. (...) Problem Tybetu wiąże się z prawdą i sprawiedliwością, ludzie nie boją się oddać za nie życia, proszę ich jednak o zachowanie go i znalezienie innych, konstruktywnych metod pracy dla sprawy Tybetu", apeluje Karmapa.

13 listopada 2011
Chen Quanguo, sekretarz partii TRA zapowiada wprowadzenie poborów, emerytur i ubezpieczeń zdrowotnych dla tybetańskich duchownych.

18 listopada 2011
Czi Dalha, uchodzący za „umiarkowanego" tybetański aparatczyk z Yunnanu, zastępuje na stanowisku sekretarza partii miasta Lhasa Chińczyka Qina Yizhi.

20 listopada 2011
Na dachu klasztoru Ragja w Gologu (chiń. Guoluo) pojawia się portret Dalajlamy i tybetańskie flagi.

28 listopada 2011
Chiny ogłaszają, że w ciągu pięciu lat zainwestują niemal trzy miliardy dolarów w wydobycie surowców mineralnych w Qinghai.

29 listopada 2011
Chiny podnoszą o osiemdziesiąt procent oficjalny próg ubóstwa - do prawie jednego dolara dziennie - zwiększając tym samym liczbę uprawnionych do otrzymywania zasiłków.
Tybetańczycy demolują chińską rzeźnię w Darcedo (chiń. Kangding), w której znaleźli łeb skradzionego im jaka, potem ścierają się z policją. Kilkanaście osób zostaje zatrzymanych.
Sąd ludowy w Ngabie skazuje na pięć lat więzienia Ceringa za udział w antychińskich protestach w 2008 roku.

1 grudnia 2011
W Czamdo (chiń. Changdu), w Tybetańskim Regionie Autonomicznym rozrzuca ulotki - „Kiedy mnisi i mniszki cierpią w więzieniach bici i dręczeni przesłuchaniami, wolę zginąć niż żyć dalej. Jak mamy ufać dyktaturze, która zabrania nam praktykowania buddyzmu? Samo rozmyślanie nie zda się tu na nic. Musimy powstać" - i podpala się Tenzin Phuncog, były mnich klasztoru Karma. Zostaje ugaszony i przewieziony do lokalnego szpitala. Umiera pięć dni później.

2 grudnia 2011
Rządowa agencja Xinhua potwierdza „próbę samospalenia" Tenzina Phuncoga, podając, że nieco wcześniej „oskarżono go podczas wioskowego wiecu o nielegalne wycinanie drzew i orzeczono konfiskatę zgromadzonego przezeń drewna". Mężczyzna miał za to „grozić leśnikowi nożem".

3 grudnia 2011
W obliczu zwalniającej gospodarki i rosnącej liczby protestów Zhou Yongkang, odpowiadający w partii za sprawy bezpieczeństwa, przestrzega przed narastającymi „zagrożeniami społecznymi" w Chinach.

6 grudnia 2011
W szpitalu w Czamdo umiera Tenzin Phuncog, który podpalił się 1 grudnia.
Przewodniczący Hu Jintao wygłasza przemówienie do marynarki wojennej i wzywa ją do „przygotowywania się do wojny".

9 grudnia 2011
Na komisariacie w Labrangu (chiń. Xiahe), w prowincji Gansu zostaje zakatowany dwudziestokilkuletni Czondzior, który przyjechał tam w odwiedziny do krewnego. Najprawdopodobniej policjanci wzięli go za osobę poszukiwaną. Po złożeniu oficjalnej skargi władze lokalne wypłacają rodzinie zamordowanego odszkodowanie w wysokości miliona yuanów (około 547 tys. PLN).

14 grudnia 2011
Chińscy uczniowie atakują wielokrotnie mniej licznych tybetańskich rówieśników w szkole kolejowej w Chengdu. Demolują pomieszczenia, niszczą samochody interweniującej policji, wielu pobitych trafia do szpitali.  

16 grudnia 2011
Pekin umieszcza lhaski Barkhor na liście dziesięciu „historycznych ulic" Chin.

18-22 grudnia 2011
Prezydent Bronisław Komorowski składa pierwszą oficjalną wizytę w ChRL. Spotka się z przewodniczącym Hu Jintao, podpisuje oświadczenie o strategicznym partnerstwie i nie wspomina o prawach człowieka. Pytany o nie przez dziennikarzy odpowiada: „bardzo ważne, bardzo ważne, bardzo ważne, bardzo ważne".

19 grudnia 2011
„Coraz więcej członków KPCh praktykuje religię, co zagraża jedności i roli przewodniej partii", ostrzega Zhu Weiqun z Departamentu Pracy Frontu Jedności, przypominając o wymogu „ateizmu".

23 grudnia 2011
Od stycznia do listopada 2011 Tybetański Region Autonomicznym przyjął niemal osiem i pół miliona turystów - prawie 28 proc. więcej niż rok wcześniej.

27 grudnia 2011
Władze w Lhasie informują, że PKB Tybetańskiego Regionu Autonomicznego wzrósł w 2011 roku o 12,6 procent (dziewiętnasty dwucyfrowy wynik z rzędu).

 

30 grudnia 2011

Sąd ludowy w Kanlho (chiń. Gannan) skazuje na cztery lata więzienia Kelsanga Cultrima, zatrzymanego rok wcześniej autora „apelu do świata", mówiącego o bolączkach i aspiracjach Tybetańczyków. 

 

27 grudnia 2011

Z badania, w którym wzięły udział trzy miliony chińskich internautów, wynika, że słowem najlepiej opisującym sytuację wewnętrzną w mijającym roku jest „kong", „kontrola" (rok wcześniej było to „zhang", „podwyżka cen").

 

 

 

 


Home Aktualności Raporty Teksty Archiwum Linki Pomoc Galeria
 
NOWA STRONA (od 2014 r.)